АХБОРОТНИ УЗАТИШ ТИЗИМЛАРИ

 

   Маъмурий бош=арув тизимларида ахборот, маълумотли щужжатларни чопар билан (ёки почта ор=али) етказиш (ташиш) ёъли ор=али щам, ало=а каналлари быйича ахборотни узатишнинг автоматлаштирилган тизимидан фойдаланиб щам узатилади.

Щужжатларни =ылда кытариб бориш ва механик ташиш муассасаларда маълумотларни узатишнинг кенг тар=алган усулидир. Бу усулда капитал щаражатлар минимал былгани щолда, щужжатларда олдиндан =айд =илинган ва уни бевосита =айд =илиш пунктларида назорат =илинган маълумотларнинг узатилишини тыли= таъминлайди. Узатиш тезкорлиги (тезлиги) жуда паст ва унча щам талабчан былмаган фойдаланувчинигина =аноатлантириши мумкин. Ахборотни тезкор узатиш учун маълумотларни узатишнинг автоматлаштирилган системалари — маъмурий-бош=арув ало=а тизимларидан фойдаланилади.

    Ахборотни узатиш учун хизмат =иладиган воситалар тыпламини ахборотларни узатиш тизими (УТ) деб атайниз.

4-расмда ахборотни узатиш автоматлаштирилган тизимининг умумлашган структурали схемаси келтирилган.

Ахборотни манбаи ва истеъмолчиси узатиш тизимининг абонентларидир. Абонентлар сифатида ЕЩМ, ахборотни са=лаш тизимлари, турли хил датчиклар ва бажарувчи =урилмалар щамда одамлар мисол =илиб келтирилиши мумкин.

УТ структураси таркибида =уйидагиларни ажратиш мумкин:

• узатиш канали (ало=а канали);
ахборотни узаткич;
• ахборотни =абул =илгич.

    Узаткич абонентдан келаётган ахборотни ало=а канали быйича узатиладиган сигналга айлантириш учун =абул =илгич абонентга келаётган сигнални =айтадан хабарга айлантириш учун хизмат =илади.

 

 

 4-расм. Ахборот узатиш автоматлаштирилган тизимининг сгрукгурали схемаси.

 

    Идеал щолатда узатишда узатилаётган ва олинаётган хабарлар орасида бир =иймати мослик былиши керак. Лекин ало=а каналида пайдо быладиган щола=итлар таъсирида =абул =илгич ва узаткичда бу мослик бузулиши мумкин ва унда маълумотларни ты\ри (ща==оний) узатилмаганлиги ты\рисида сыз юритилади.

    Ахборотни узатиш тизимининг асосий сифат кырсаткичлари =уйидагилардир:

    • ытказиш =обилияти;

    • ща==онийлик;

    • ишончлилик.

    Ахборот узатиш тизимининг ытказиш =обилияти - бирлик ва=т орали\ида тизим быйича узатилиши мумкин былган енг катта назарий еришиладиган маълумот ми=доридир. Тизимнинг бу =обилияти узаткичдаги ва =абул =илгичда ахборотни ызгартириш тезлиги билан ва ало=а канали быйича ахборотни узатишнинг ало=а канали ва сигнални физик хоссалари ор=али ани=ланадиган ёъл =уйиладиган тезлиги билан белгиланади.

    Ахборот узатишнинг ща==онийлиги — ахборотни, уни бузмасдан, узатишдир.

    Ишлаш ишончлилиги - тизимни ызининг щамма вазифаларини тыли= ва ты\ри бажаришидир.

    Ало=а канали быйича дискрет ахборотни узатиш тезлиги bodларда ылчанади. Бир bod — бу шундай тезликки, бунда бир секундда бир бит узатилади (катъий айтганда, бит/с ало=а каналидаги сигналнинг бирлик ызгаришига мос келади, лекин сигнални оддий кодлаш усулларида: 1bod¤1 бит¤с; 1Кbod¤103 бит¤с; 1Мbod¤10* бит¤с деб =абул =илиниши мумкин; агар щар бир ва=т орали\ида маълумотлар елементи иккита емас, балки сигнал бирон-бир параметрининг кып сондаги =ийматлари билан тасвирланган щолда, 1 bod> 1 бит¤с).

Hosted by uCoz