ШАХСИЙ ЁЪЛДОШЛИ РАДИОАЛО+А

    ХХ аср охирида яна битта \аройиб технология — бизнинг планетанизнинг ихтиёрий ну=тасида турган исталган абонент билан шахсий радиоало=а ту\илди. Бу технология космик ретрансляторлар ва абонентлик радиотерминаллари комплексидан фойдаланувчи шахсий ёълдошли радиоало=а тизимлари ( ШЙРС ) ор=али амалга оширилади.

    Биринчи, кенг маълум былган мобил абонентлар бор былган «Инмарсат» (Инмарсат) ёълдошли телекоммуникасион тизими ва унга ыхшашлари «абонентни терминалда кузатиш» тамойили быйича хизмат кырсатишни таъминлади: =абул =илувчи-узатувчи аппаратурали ва кучли антеннали видеотерминал щаракатланувчи объектда ырнатилади (автомобилда, поездда, кемада, самолётда) ва абонент бу объектга бо\лаб =уйилади - унинг ор=асидан боради. Видеотерминал геостасионар орбитада жойлашган (ГЕО — Геостатионарй Еартщ Орбит) ёълдош-ретранслятор (ЙР) ор=али бош=а абонентларнинг радиотерминаллари билан ало=а ырнатади.

    Кейинро= яратилган тизимлар (Инмарсат 3, ЕМСС, МСАТ, «Марафон») «терминал абонент ор=асидан боради» тамойилини амалга ошириш имконини берди, чунки самарали тор ёъналган антенналардан фойдаланишда локал хизмат кырсатиш зоналарида сигнал =уввати ортади ва абонент радиотерминали янада ихчамро= былди (катта былмаган чемоданча, «кейс» ва ш.ы.).

    Радиосигнал =увватини янада орттириш ва абонентлик радиотерминаллари ылчамларини камайтириш имконияти ёълдошретрансляторларни абонентларга я=инлаштириш ёъли билан, яъни уларни геостасионар орбитадан янада пастро= ЛЕО (Лоw Еартщ Орбит) ва МЕО (Меан Еартщ Орбит) орбиталарига ытказиш билан таъминланади, бунда ышанча территорияни =амраб олиш учун катта ми=дордаги ЙТ ишлатишга ту\ри келади. ШЙРС ни уяли телефон тизимлари билан маълум бир ыхшашлиги бор — ЙР нинг кып нурли антенналари ер сиртининг кыриниш зонасини хизмат кырсатиш зонаси уяли (макроуяли) структурасини шакллантиради.

    Паст орбиталар ёълдошли ало=а тизимини ташкил етиш учун асос сифатида олдинро= кыриб чи=илган еди, лекин улардан фойдаланиш ушбу фикрга кыра тыхтаб =олган: ёълдош-ретранслятор узо= ва узлуксиз кыриниб туриши, яна щам яхшиси кузатувчи учун бор-ёъ\и =ыз\алмас былиши керак (яъни геостасионар орбитада жойлашиши керак).

    Ва фа=ат сынгги йилларда бир =атор ёълдошли ало=а тизимлари пайдо былдики, улар паст орбиталар ва янада ихчамро= абонентлик радиотерминаллари, хатто дастаки микрорадиотелефон трубкаларидан фойдаланади.

Бундай тизимларга паст орбитали (ЛЕО) Индиум ва Глобстар ШЙРС (уларни шу номдаги компаниялар ишлаб чи=аради) ва ырта орбитали (МЕО) «Одиссей» (Телеглобе компаниясиники) ва ИСО (Интермедиате Сирсулар Орбит, Инмарсат компаниясиники) ШЙРС киради.

    Индиум ШЙРС 66 та ёълдош-ретрансляторининг баландлиги 780 км орбиталарда (1997 йил 5 майда уларнинг биринчи 5 таси учирилган); Глобстар еса 1400 км баландликда 48 тасини ыз ичига олади. Бундай сондаги ЙР лар ер шари территориясида исталган абонентга та=дим етиладиган узлуксиз ало=а каналини ушлаб туриш учун керакдир, чунки щар бир паст тезликли ёълдош-ретранслятор абонент радиотелефоннинг кыриш зонасида, ёълдошнинг орбитада щар бир айланиб чи=иш ва=ти ичида, фа=ат бир неча минутгина былади. Ёълдошларнинг кетма-кет щаракати, уларнинг турли хил орбитал текисликларда жойлашиши ва ало=анинг бир ЙР дан бош=асига автоматик =айта уланиши туфайли ер сирти муло=ат зоналари билан тыли= =опланади ва абонент билан узлуксиз ало=а таъминланади.

    Узатиш тезлиги 2400 бит/с былганда бу тизимлар томонидан таъминланадиган ало=а каналлари сони 60—70 миннга етади.

    Орбита баландлиги 10000 км тартибли «Одиссей» ва ИСО ыртача орбитали тизимлар битта ёълдош-ретранслятордан =амраб олиш территорияси катта былганлиги сабабли, ЙР сонини 10-12 тагача =ис=артириш имконини беради (битта ЙР нинг кыриниш ва=ти бир неча соатларгача боради). Узатиш тезлиги 2400 бит/с былганда бу тизимлар томонидан таъминланадиган ало=а каналлари сони 25—30 миннга етади.

ШЙРС лар техник ташкил етилиши жищатдан бир =атор хусусиятларга ега, лекин фойдаланиш тавсифлари ва абонентга кырсатиладиган хизматлар доирасида улар ер усти уяли тизимлари билан кыпгина умумийликка ега, бу тез-тез, битта радиотелефондан абонентнинг жойлашган жойига бо\ли= равишда навбатма-навбат ёълдошли ва ер усти уяли ало=ани амалга ошириш имконини беради (мос тармо=дар орасидаги роуминг). Ёълдошли тизимларда маълумотларни узатиш ра=амли кыринишда 1200—9600 бит/с тезлик билан олиб борилади.

    ШЙРС дуплексли телефон ало=асидан таш=арида бир =атор  сервис хизматларини кырсатишни таъминлайди, масалан:

    ШЙРС лар келгусида уяли радиотелефон ало=аси мумкин былмаган ёки етарлича самарали былмаган жойларда, чунончи маълумотларни катта масофага узатишда, ащоли сийрак щудудларда, денгиз акваторларида уларни тылдириши ва ривожлантириши лозим ва щ.к.

Hosted by uCoz