ПЕЙЖИНГЛИ АЛО+А

 

    Пейжингли ало=а ызининг пайдо былган ва=тидан бошлаб (50-йилларнинг ырталари) бир хил маъноли былмаган щолда =абул =илинди. Унинг фойдалилиги, сызсиз, ало=анинг ю=ори тезкорлиги ва нархи пастлиги, частотали ресурсни самарали ишлатишлигидир. Унинг енг асосий камчилиги шундаки, у шу пайтга щам =атор ало=анинг бир тарафлама тури былиб, бу унинг ишончлилигини сезиларли пасайтиради.

Лекин бу камчилигига =арамай, пейжингли ало=а щозирги ва=тда ща=и=атда оммавий тар=алди. Пейжингли ало=анинг абонентлари сони жащонда ынлаб миллион одамга етади; ривожланган мамлакатларда пейжингли ало=адан 20% гача ащоли фойдаланади.

    Пейжинг тизимининг асосини пейжингли терминал ташкил етади, у назоратчини =абул =илиш-узатиш =урилмасидан, ретранслятор, бош=ариш пулти ва антеннадан ташкил топган. Маълумотни узатиш учун телефон, компютер, клавиатурадан фойдаланиш мумкин, =абул =илиш учун еса — жажжи У=Т-=абул =илгич — «пейжер» (пейжингли тизимлар 146-174 МГс частоталар диапазонида) ишлатилади.

    Щар бир пейжерга алощида телефон номери мос келади ва у билан бо\ланиш учун номерни териш ва хабарни узатиш керак.

Я=ин келажакда икки тарафлама пейжерларнинг пайдо былиши =утилмо=да, у фа=ат ахборотни =абул =илиб =олмасдан, балки маълумотларни =абул =илганлиги ты\рисида хабар ва =ис=а кодлантан жавоблар юбориши мумкин (кыргазмаларда шундай пейжерларнинг илк намуналари намойиш =илинди).

    Технологиянинг замонавий даражаси ихтиёрий ылчамдаги пейжинг тизимини — офис ми=ёсидан тортиб то умумдавлат ми=ёсигача — кыриш имконини беради.

 

Пейжингли тязим турлари 

    Бу тизимларнинг учта тури енг щарактерлидир: корпоратив, локал ва щудудий тизимлар.

    Корпоратив пейжинг тизимлари офис, бино ичида, алощида корхона ва уларга тегишли былган щудудларда ало=ани ташкил етиш учун мылжалланган. Уларни =ыллашнинг типик мисоллари- катта офислар, мещмонхоналар, касалхоналар, аеропортлар. Улар пейжерга ега былган ихтиёрий ходимга унинг жойлашган жойидан =ати назар, тезда маълумотни узатиш имконини беради.

    Тизим асоси — назоратчи узатилаётган маълумотни махсус хабарларга ызгартиради ва чи=иш =уввати одатда 5 вт гача былган кичик =увватли радиоузатувчи =урилмани бош=аради. Ахборотларни киритиш учун бундай тизимларда гощида назоратчига мослаштирилган клавиатура ишлатилади, лекин тонал териладиган телефонларнинг номертергичлари ва шахсий компютерлар ишлатилиши щам мумкин. Телефон аппаратнинг номертергичидан фа=ат ра=амли ахборотни киритиш мумкин. Ахборотни киритиш учун ташкилотнинг корпоратив компютер тармо\ига уланган шахсий компютерлардан фойдаланиш енг самаралидир. Бу сынгги щолда махсус дастурли таъминот мавжуд былганда, оператор ёрданидан фойдаланмасдан, пейжерга абонент адресига факс быйича ёки електрон почта быйича олинган ахборотларни юбориш мумкин.

    Локал пейжингли тизимлар ынлаб километрли щаракат радиусига ва кып юкли абонентларга (бир неча минггача) ега. Бундай тизимларда узаткичларнинг чи=иш =уввати 150—300 вт га етади. Улар катга баландликка ырнатиладиган самарали антенналар билан жихозланган. Хабарлар телефон быйича оператор томонидан =абул =илинади ва пулт ёрданида киритилади. Корпоратив тизимлардаги каби, маълумотларни тонал киритиладиган телефон номертергичлари, шахсий компютерлардан, операторларни четлаб ытиб киритиш имконияти мавжуд. Мижоз адресига олинган =ис=а факс — ахборотларни ва електрон почта ахборотларини узатиш учун адресли маълумотларни автоматик охирига терадиган махсус киришлар мавжуддир.

    Щудудий пейжинг тизимлари янада каттаро= щудудни =амраб олади ва шунинг учун улар бир неча пейжер терминалли кып зонали тизимдир. Бундай тизимлар енг ривожланган функсионал ва сервис имкониятларига ега ва одатда, умумий фойдаланиладиган очи= тизимлар былади.

 

Пейжингли ало=анинг баённомалари ва операторлари

 

    Пейжингли тизимларда маълумотларни узатиш турли хил алмашиш баённомалари асосида =урилади.

    Улар учун ишлаб чи=илган биринчи баённома сигнални иккита частота тыплани кыринишида юборишга асосланган Тwо Тонес (иккита тон) баённомаси былди. Бундай баённома учун пейжер ани= бир частоталарга созланган, оддий частота — модулясияланган сигнални радио=абул =илгич кыринишига ега еди (частотанинг бу ани= тыплами чи=арилаётган пейжер номерига мос келади). Бу баённома фа=ат =ис=а товушли хабарлаш билан чи=аришни таъминлади ва фа=ат унча катга былмаган сондаги абонентларга хизмат кырсатиш имконини берди.

    Кейинчалик ишлаб чи=илган кып сонли баённомалардан енг муваффа=иятлиси ПОССАГ баённомасидир. Хал=аро маслахат =ымитаси томонидан маъ=улланган ва =абул =илинган стандарт сифатида у бутун жащонда кенг тар=алган. Бу баённома 2 млн гача абонентларга хизмат кырсатишни таъминлайди ва фа=ат тоналлигина емас, балки матнли кодлаштирилган ахборотларни щам узатиш имконини беради. Маълумотларни узатиш тезлиги 512, 1200 ва 2400 бит/с ни ташкил етади. Баённоманинг стандартлаштирилганлиги ва уни кенг =ылланиши щисобига роуминг масаласи енгил щол етилади — турли компания-операторлар хеч =андай муаммосиз мижозларни бир-бирига бериши ва =айта адреслаши мумкин.

    Бош=а баённома, чунончи РДС (Радио Дата Сйстем) баённомаси ахборотларни узатиш учун радио ва телевидение тармо\идан фойдаланади. Бу баённомада ишлайдиган пейжерлар частотали-модулясияланган сигналлар билан ишлайдиган ва РДС-диапазонда узатиладиган сигналларни кузатиб борадиган радио=абул =илгич кыринишига ега. Умуман РДС баённомаси бошланишда, радиостансияга созлашни автоматлаштириш ма=садида радиоешиттириш учун ва бу созлаш натижаларини (радиостансия номини ва унинг ишчи частотасини) тасвирлаш учун ишлаб чи=илган, бу автомобил =абул =илгичлари учун жуда мущим еди. Ызининг кейинги ривожланишида баённома автомобил =абул =илгичи учун жуда фойдали былган ундан орти= турли хил сервис вазифаларини бажариш имконини берди (Пи-Программе Индисатион — =абул =илгич дисплейида радиостансиянинг номини ва ишчи частотасини акс еттириш, ПСН-Программе Сервисе Наме — радиостансия узатаётган дастурлар щарактери ты\рисида маълумот бериш, ТП-Траффис Программе идентифисатион — трассада щаракатни ташкил етиш тартиби ты\рисида маълумот бериш, ТА-Траффис Анноунсемент сигнал — ёълдаги вазиятнинг ызгариши ты\рисида маълумот бериш ва бош=алар), шу жумладан радиопейжинг вазифасини (РП - Радио Пагинг) бажариш имконини берди. Шунинг учун РДС баённомасидаги пейжер вазифасини автомобил радио =абул =илгичи щам, махсус ихчам аппарат щам бажариши мумкин. Россияда щозирча фа=ат иккита РДС функсия: ПИ ва РП, яъни =абул =илинаётган дастырни идентификасиялаш ва пейжинг ахборотларини узатиш енг яхши ривожланмо=да. Лекин, 66—108 МГс (РДС пейжинг стандартининг частота диапазони) орали=да стереофоник радиоешитгиришларни олиб борувчи радиостансиялар бу баённомани янада тыли=ро= амалга оширишга =изи=ишмо=да, бу стандартда ишловчи пейжинг компаниялари щолитдан МДЩнинг 30 шащарини =амраб олган, битга роумингли фазони яратишга имкон берган асосиасияни ташкил етдилар. Чет елда бир =атор шащарларда (масалан, Франкфурт-Майнда) РДС баённомаси асосида автомобилни автоматик бош=ариш тизими мавжуддир — автомобилнинг щаракати ва=тида ёъловчилар аудио-ва видеодастурлар билан зав=ланиб дам оладилар, «автопилот» еса компютер хотирасига ёзилган маршрут быйича машинани хайдаб боради ва фа=атгина =ийин ёъл вазиятлари я=инлашганда инсонни бош=аришни ыз =ылига олиши зарурлиги ты\рисида огохлантиради.

    Щозирги кунда пейжинг ало=аси учун янги ю=ори тезликли баённомалар ишлаб чи=илган ва улар доимий равишда фойдаланишга топширилмо=да. Кыплаб мамлакатларда фаол ишлатилаётган ФЛЕХ (Флехибле wиде-ареа протосол; флехибилитй — мослашувчан) баённомаси енг =изи=арли ва исти=боллидир, у 6400 бит/с гача узатиш тезлигини таъминлайди; бу баённоманинг бош=а турлари яна щам =изи=ро=дир: РеФЛЕХ баённомаси икки томонлама узатиш имкониятини беради, яъни пейжер егаси фа=атгина ахборотни =абул =илиб =олмасдан, балки унинг олинганлиги ты\рисида тасди=ни юборади ёки олдиндан кызда тутилган код ёрданида =ис=ача жавоб беради; бу баённомада енг ю=ори узатиш тезлиги 25,6 Кбит/с; ИнФЛЕХион баённомаси янада каттаро= узатиш тезлигига — 112 Кбит/с гача ега.

    3200 бит/с гача узатиш тезлигини таъминлайдиган деярли ыхшаш РеФЛЕХ икки томонлама баённомаси Нехус Исроил фирмаси томонидан ишлаб чи=илган;

    ЕРМЕС тезкор баённомаси (Еуропеан Радио Мессаге Сйстем) ФЛЕХ га ра=обатдош щисобланади, у 1992 йилда Европа стандартлаш институти томонидан телекоммуникасия сохасида, =атий белгиланган частоталар орали\идан: 169, 425—469, 800 МГс дан ва 6400 бит/с гача узатиш тезлигидан фойдаланадиган ягона Европа стандарти сифатида тасди=ланган.

 

Пейжерлар

 

    Пейжерлар охангли, ра=амли ва матнли былади.

    Охангли пейжерлар енг оддий, арзон ва кичик ылчамлидир (гугурт =утиси ылчамлари каби); улар фа=ат абонентни чи=арув ты\рисида тебранмали, товушли ёки ёру\лик хабари билан маълум =илади, бунда билдириш сигнали типи олдиндан абонент танлаб олган хабарларни шартли кодлаши мумкин: товушли почта =утисига =ын\иро= =илиш, офисга =ын\иро= =илиш, уйга =ын\аро= =илиш ва ш.ы.

Мисол. Пщилипс фирмасининг ПРГ1012 охангли пейжери.

    Ра=амли пейжерлар кыпро= мукаммаллаштандир, улар одатда дисплей (10—20 белгили) ва тезкор хотирага (80—200 символ ёки 8—20 та хабарга) ега; дисплейга ра=амли хабар узатилиши мумкин (=ын\иро= =илиниши керак былган телефон номери; бирор олдиндан келишилган во=еа ва=ти; аксия курси ва ш.ы.). Бундай пейжерни товушли почта =утиси (ТП=) билан биргаликда ишлатиш =улайдир, бу деярли щар бир пейжинг тизимида ташкил етилади — бу щолда пейжерга ТП=, га абонент адресига ахборот тушганлиги ты\рисида хабар берилади. Бу ахборотни абонент ихтиёрий я=инро=да жойлашган почта =утисига =ын\иро= =илиб олиши мумкин (ТП= га мурожаат =илиш табиийки, махфийдир — идентифи=атор ва ёки парол быйича).

    Мисол. Пщилипс ПРО 1068, НЕС ПН3ПВ-4С, Браво Плус, Браво Ехпресс, Лифе Стйле — охирги учтаси Моторола фирмасини=идир.

    Матнли пейжерлар енг мукаммаллашган. Матнли пейжерлар моделлари жуда хилма хил: уларнинг кыпчилиги хабарни дисплейга рус тилида (12-расм), баъзи бирлари фа=ат инглиз тилида чи=аради улар соат, будилник, хабарнинг келган куни ва ва=тини =айд =илиш тизимига ега. Матнли пейжер ёзув дафтари, белгиланган учрашув ёки телефон =ын\иро\и ва=ти ты\рисида огохлантирувчи таймер тизимли хафталик былиб хизмат =илиши мумкин.

 

Матнли пейжерлар моделлари

 

    Матнли пейжерларнинг енг оммавий ва кенг тар=алгани Моторола Адвисор пейжерларидир (шу жумладан уларнинг Моторола Адвисор Латин, Сйриллис, Лин=уист модификасиялари), 1996 йилда уларни сотиш щажми бу классдаги пейжерларни щамма сотилганларини ярмидан кыпро\ини ташкил етди.

    Кып тилли (40 тилдан оши=ро=) Моторола Адвисор Лингуист пейжерлари 512, 1260, 2400 бит/с тезлик билан 138—174 МГс (А03Т=Б5-962 АА модели) ёки 408-512 МГс (АО4Т=Б5962 АА модели) частоталар диапазонларда ишлайди, 6400 символли хотирага (10 тагача автоматик са=ланадиган хабарлар) ега, битта =абул =илинаётган хабарнинг максимал узунлиги 1984 та белги, 4-сатрли дисплейга (сатрда 20 та белги) ега; пейжер ылчамлари 8,58х5,9х1,98 см, о\ирлиги 116,6 г.

    Яна =уйидаги матнли пейжерлар кенг ишлатилади:

—    НЕС фирмасиники: НЕС Мини — щар бири 120 белгили 16 та хабарга оид хотира, икки тилли (щам рус, щам инглиз тилида); НЕС 21А Махима щар бири 2000 белгили 231 та хабарга оид кенгайтирилган хотирага ега, шу билан бирга компютерга ыхшаб маълумотларни файллар ва директорийлар быйича са=лашни амалга оширади; берилган ва=тда белгиланган =ын\иро=лар, уч: рашувлар ты\рисида еслатиш вазифаси мавжуд былган електрон «ёзув дафтари» га ега; НЕС САМ;

— Пщилипс фирмасиники: Пщилипс ПРГ2310, Мессенгер Лух, ПРГ2220;

— Моторола фирмасиники: Моторола Сен птор (ЛХ1 ва ЛХ2), Мемо ва Браво Ехпресс ва б.

Баъзи матнли пейжерларнинг тавсифлари 11-жадвадда келтирилган.

11-жадвал

ПОСГАС стандарти учун матнли пейжирлар

Пейжер модеели

Моторола
Адвисор
Престиге

НЕС21А
Махима

Пщилипс
ПРГ2310

Пщилипс
ПРГ2220

ОИ Елестрис
РВ2301

Хабар тиллари

Русча ва инглизча

Русча ва инглизча

Русча ва инглизча

Русча ва инглизча

Русча ва инглизча

Хабарлар сони

40

231

99

23

12

Хабарлар-
даги
белгилар сони

1000
 

2000
 

2000
 

120
 

90
 

Хотира си\ми, белги

6400

18000

18000

1800

300

Дисплейдаги белгилар

4х20

4х22

5х25
 

2х12

2Х12
 

Ёзув дафтари си\ими, белгилар

1600

3600

6000

—

—

Будилник

+

4 дона

4 дона

+
 

+
 

Ахборот каналлари сони

8
 

10
 

16
 

4
 

—
 

 

    ФЛЕХ баённомаси учун пейжерлар моделлари енг кичик ылчамлидир. Уларни, хусусан, Моторола фирмаси ишлаб чи=аради:

• Тенор товушли пейжери;

• ра=амли — Ренегате ФЛХ (12 белгили дисплейга ега ва 20 белгили 16 тагача хабарни са=лайди), Браво ФЛХ, Ултра Ехпресс ФЛХ;

• матнли - Адвисор Голд ФЛХ (30 нинг белгили хотирага, 80 та белгили 4 сатрли дисплейга ега; 19 та кириш ахборотларини ва ёзув дафтарида 21 ахборотни са=лашни таъминлайди, 3 та ахборот канали быйича ишлаши мумкин); Wорд-лине ФЛХ (умумий узунлиги 2000 та белгили 16 тагача хабарни =абул =илиши ва са=лаши мумкин, 2 та ахборот канали быйича ишлайди, масалан, янгиликлар, об-щаво маълумоти, молия янгиликлари).

    Икки томонлама Паге Wритер пейжери учун та=димот маросими былиб ытди.

 

Пейжингли аловднинг сервис хизматлари

 

    =иска маълумотли ахборотларни бевосита пейжерга узатиш ма=садга мувофи=дир, бир мунча узунро=ларини узатиш учун товушли почта =утисини (ТП=) ишлатиш тавсия етилади. Маълумотни узатиш учун ТП= ни ишлатганда пейжернинг телефон номерини териш ва ахборотни автожавоб берувчига узатиш каби айтиб туриш керак. Бу щолатда пейжер екранида хабарнинг пайдо былишидан таш=ари у ТП= га ёзилади ва са=ланади; уни ихтиёрий =улай фурсатда, телефон номерини ва сиз учун ырнатилган мурожаат =илиш кодини (парол) териб, ешитиб кыриш мумкин.

    Маълумот пейжерга =уйидагича узатилиши мумкин:

    • бевосита телефоннинг тонал номер тергичидан;

    • телефоннинг микрофонига айтиб турилиб, кейинчалик оператор ёки диспетчер ор=али узатиш;

• Таш=и ало=а каналидан ёки компютердан (модем ор=али) киритиш.

    Ахборотни ефирга узатишда у кодланади, шунинг учун уларни ештиб кыришнинг имконияти ёъ=; товушни ра=амлаш ва ра=амланган товушни =айта тиклаш бевосита модем билан, масалан, Зоом ВФДХВ.32бис факс-модени билан бажарилиши мумкин.

Щар бир терилаётган ра=амга ани= бир товушли оханг мос келадиган тоналли номер териш магнит карталари билан ишловчи кыпгина замонавий телефон аппаратларида ва кычадаги таксофонларда бор. Импулсли териладиган ТА учун телефонли =ышимча ызгартиргични (бипер) ишлатиш мумкин.

    Пейжердан олинадиган сервис хизматлари унга хизмат кырсатаётган операторга бо\ли=.

    Кыпчилик замонавий компания-операторлар =уйидаги кышимча хизматларни та=дим етади:

• пейжингли ало=анинг бош=а операторлари билан роуминг шу жумладан чет елда;

• ахборотли компютер тармо=ларида ишлаш имконияти;

• пейжерни компютер портига улаш;

• маълумотларни пейджерга ало=а канали быйича, операторни четлаб ытиб, узатиш;

• товушли хабарларни узо= са=лаш билан товушли почта;

• шахсий автожавоб берувчини ташкил етиш имконияти;

• хабарларни факс быйича ва електрон почта быйича олиш имконияти;

• хабарларни олдиндан келишилган ва=т орали\и быйича такрорлаш;

• хабарларни кечиктириш билан ва белгиланган ва=тда узатиш;

• хабарларни олдиндан кырсатилган тилга таржима =илиб узатиш;

• керакли ва=тда кечиктириб былмайдиган ишлар ща=ида еслатиш (котиб вазифаси);

• хабарларни бирданига абонентлар гУРЫщига узатиш;

• пейжерга келган хабарларни абонент факсида ва/ёки електрон почтасида такрорлаш;

• хонадон, офис, машинани =ыри=лаш сигнализасияси бирон-бир телефонга ёки радиотелефонга уланганда, унинг ичига тушганлиги ты\рисида ахборотни олиш;

• икки тарафлама ало=ада сигнализасия, бош=а оддий бош=ариш операсияларини улаш ва узиш имконияти;

• абонентнинг ёъ=лик ва=тида пейжерни узиб =уйиб, щамма ахборотларни оператор хотирасида йи\иш;

• пейжер операторнинг хизмат кырсатиш доирасидан чи==анлиги ты\рисида автоматик хабар бериш;

• тезкор янгиликларни узатиш: валюта савдолари якуни ва бош=а молиявий янгиликлар, турли жойлардаги об-щаво маълумоти, транспорт хроникаси, ху=у=ий маълумот, бир нечта ахборот каналлари быйича консертлар ва дискотекаларни олдиндан еълон =илиш ва б.

Пейжингли ало=а тизимининг абоненти былиш учун:

• компанияни — пейжингли ало=а операторини танлаш лозим;

• пейжерни танлаш лозим.

Пейжинг операторини танлашда =уйидагиларни щисобга олиш лозим:

• операторнинг иш доираси (у =амраб олаётган щудуд) ва бош=а жойлар билан роуминг борлиги;

• оператор ишлайдиган баённома ва унга маълумотларни узатиш тезлиги;

•оператор та=дим етадиган сервис хизматлари ва уларнинг
нархи;

• уланиш ва ойлик абонентлик тылов нархи;

• танланаётган баённомада ишлатилаётган пейжерларнинг имкониятлари ва нархи.

 

Пейжер Сизга нимаси билан фойдали?

 

    Шахсан Сизга:

• телефон олдида керакли =ын\иро=ни кутиб навбатчилик =илиш зарур былмайди;

• дыстлар, =ариндошлар ва Сизга я=ин кишилар билан доимий ало=ани ушлаб туриш имконияти билан;

• ырто=ларингизни, =ариндошларингизни ва я=инларингизни табриклаш кераклиги ты\рисида ыз ва=тида огохлантиришни олиш билан;

• ё=имсиз одам билан сызлашувдан щолос былиш имконияти билан;

• пейжерга навбатдаги ишлар ёки навбатдаги щаридлар пыйхатини ёзиб =ыйиш имконияти билан;

• пейжерни ишончли будилник сифатида ишлатиш имконияти билан.

Сизнинг бизнесингизга:

• ты\ри =арор =абул =илиш имконини берувчи мущим ахборотни тезда олиш имконияти билан;

• ихтиёрий ва=тда ва исталган жойда мижозлар ва шериклар билан муло=ат =илиш имконияти билан;

• тадбиркорлик учрашуви бекор =илинганлиги ёки кычирилганлиги ща=ида ахборотни ыз ва=тида олиш имконияти билан ва шунга ыхшаш ва шу кабилар.

Hosted by uCoz