ВИДЕОАЛО+А

 

    Бутун жащон кыргазмасидаги 60-йилларнинг реклама ролиги. Ораста кийинган уй бекаси — кечки кыйлакда ва баланд пошналарда, ызининг суперавтоматлаштирилган ошхонасидан чи=масдан, видеотелефон быйича мебел танлайди, тушликка янги узилган меваларни сотиб олади ёки дугонасининг янги тарошланган сочини тан=ид =илади. Афсус, щали щатто бутунда бундай имкониятларни амалга ошириш жуда =ийиндир. Лекин я=ин келажакдачи?

    Хамкор билан видеотелефонда сызлашув олиб бориш, яъни ызи щамсухбатини кыриб туриб гаплашиш, бугунги кунда ща=и=атдир, =аердадир еса щар кунги одатдир. Бир нечта фойдаланувчиларнинг гурущ таркибида щужжатлар ва иловалар билан ёки уйдаги офислардан узо=лашган муло=атни ишлатганда биргаликдаги масофадан туриб ишлашни ташкил =илиш щам ща=и=атдир (бу усул мутахассисларни уйдаги мехнатидан кенг фойдаланаётган фирмаларда самарали ишлатилмо=да). Видеоало=а быйича консилиумлар, ызаро маслахатлар, семинарларни ытказиш, керакли графикли ва видеоматериалларни намойиш =илиб, масофадан туриб ы=итиш ща=и=атдир ва щ.к.

    Видеоало=а тизимларида жуда кып нарсалар мумкин ва ща=и=атдир. Лекин =ийинчиликлар щам бор, айни=са видеоконференсиялар ытказишда муаммолар ту\илади, лекин айнан шу видеоконференсиялар щозир видеоало=анинг енг ривожланадиган ва и=тисодий ма=садга мувофи= варианти сифатида кыриб чи=илмо=да.

 

Видеоконференсияларни тармо=ли щол =илиш вариантлари

 

    Видеоконференсияларни бир ва=тнинг ызида щар бир компютер билан олиб бориладиган ало=алар сони буыйича таснифлаш =абул =илинган:

• столли (ну=та-ну=та билан) видеоконференсиялар иккита компютер орасидаги ало=ани ташкил етиш учун мылжалланган;

• студияли (ну=та-кып билан) видеоконференсиялар видеомаълумотларни бир ну=тадан кып жойларга узатиш учун мылжалланган (аудитория олдида чи=иш);

• гурущли (кып-кып билан) видеоконференсия бир гурущ фойдаланувчиларнинг бош=а гурущ билан муло=атини кызда тутади.

    Столли Видеоконференсияларни ытказиш, агарда монитор видеоойнаси кичик ылчамларини (кыпгина видеоконференсия тизимлари видеони фа=ат чорак екран шаклида =СИФ (=уартер Соммон Интермедиа Формат) амалга оширади) ва бу билан бо\ланган картинани (манзарани) кучсиз ажратиш =обилиятини щисобга олинмаса, амалда =ийинчилик келтириб чи=армайди. Лекин учта иштирокчидан иборат етарлича щаракатчан видеоконференсияни ташкил етишда щозирча ало=а каналининг ытказиш =обилиятига бо\ли= =ийин щол =илинадиган муаммолар пайдо былмо=да. Масалан, агар ало=а оддий телефон линияси быйича амалга оширилаётган былса, катта тайёргарлик ишлари талаб етилади, агар узатиш мухити ЛХТ (локал щисоблаш тармо\и) былса, бундай видеоконференсияни ытказиш тармо=даги =олган щамма ишларни тухгатиб =ыйиши мумкин. Муаммолар айнан шу жараённинг динамикаси билан бо\ли=, негаки битта 256 рангли тыли= екранли тасвирни юбориш учун 1,5 Мбайтдан орти=ро= маълумотларни узатиш керак, бу еса 10 гача ва ундан орти= секунд ва=тни талаб етади.

    Лекин агар тасвир сифати ва екрандаги картина динамикаси мавхумлаштирилса, у щолда видеоало=анинг афзалликлари щам кызга ташланади:

• ыз щамсухбатини кыриш мумкин;

• бир-бирига расмларни ва чизмаларни кырсатилади;

• турли хил махсулотлар намойиш =илинади;

• амалий дастурларни масофадан туриб интерактив бош=арилади.

    Типик видеоало=а тизими мултимедиали компютердан ташкил топган былиб, бу компютер видеокамера, микрофон, тасвирни ва товушни ра=амлаш =урилмалари (видео- ва аудиокарталар, улар бир =атор щолатларда ахборотларни си=ишни щам бажаради), битта ёки бир нечта видеоало=ани ташкил етадиган амалий дастурлар ва енг асосийси, абонентларнинг ызаро самарали ало=а тизими билан таъминланган. Ало=а канали етарли даражада кенг полосали (ю=ори узатиш тезлигини таъминлайдиган), узулишларсиз ва сигналларни унчалик тутиб =олмайдиган былиши керак, акс щолда тасвир пирпираб туради, товуш щам бузилади.

    Столли видеоконференсия тизимини амалга ошириш учун тармо=ли ечимнинг 4 та варианти бор (Дигитал Видео Сонференсе — ДВС):

Локал щисоблаш тармо\и. Етщернет платаларини ишлатганда етарли тезлик таъминланади (10 Мбит/с гача), лекин шуни есда тутиш керакки, видеоало=ада аудио- ва видеомаълумотларни икки томонлама о=ини електрон почта ахборотлари билан; файлларни юбориш, юклаш ва бышатиш ва тармо=да айланиб юрувчи бош=а маълумотлар билан ра=обатлашади. Шунинг учун видео-кадрлар бузулиши, ноты\ри кетма-кетликда келиши, товуш ёъ=олиб =олиши мумкин ва ш.ы.

    Интернет глобал тармо\и. Бу щолатда кутилмаган янгиликлар янада кыпро= былиши мумкин, бунда кадрлар частотаси ызгариб кетиши мумкин (мултичастотали монитор керак былади) ва товуш ёъ=олиши ва билиб былмайдиган даражада ызгариши мумкин (щамсухбатлардан тез-тез =айтадан сырашга ты\ри келади).

    Оддий телефон тармо\и. Бундай тармо=да кыпи билан 56 Кбит/с тезлик таъминланади, лекин видеоало=аларга бу щолатда бош=а бегона жараёнлар, бош=а узатиладиган маълумотлар хала=ит бермайди, шунинг учун видеоало=а сифати биринчи икки щолатдагидан хаттоки яхширо= былади.

    Интеграллашган хизматли ра=амли тармо=, (ИСДН). Бундай тармо= ДВС учун идеал яро=ди былган хеч канака бузулишларсиз ва котиб =олишларсиз 128 Кбит/с гача узатиш тезлигини таъминлайди. Лекин ИСДН каналларига щоли кам фойдаланувчилар уланган, уланишнинг ызи =иммат туради ва щамма жойда щам имкони ёъ=, яна линияни созлаш =ийин ва кып мехнат талаб =илади.

    Видеоконференсиянинг баъзи бир тизимлари: Суите Висион (Спесом Тущнологиес корпорасиясиники), Супра Видео Пщоне Кит (Диамонд Мултимедиа Сйстемс фирмасиники), =уиск Тиме Сонференсинг Кит (Аппле Сомпутер фирмасиники), Видео Пщоне Кит (Боса Ресеарч фирмасиники), Висит Видео 2.0 (Нор-тщерн Телесом фирмасиники), Меет-Ме (Сат Сагем фирмасиники), Бегпистуре (У.С. Роботисс корпорасиясиники), Ливе 200 (Пистуре Телл корпорасиясиники) ва б.

    Щар =андай видеоконференсия тизимининг асосий вазифаси товуш ва тасвирнинг ра=амли сигналларини узатиш ва =абул =илишдир. Видеотизимларнинг кыплари ало=а каналлари ытказиш =обилиятининг чекланганлиги туфайли кадрларни ёйишнинг хатто телевизион стандартини (секунда 25 та кадр) ушлаб туриш имконини бермайди ва кыпро= доимий былмаган частотани таъминлайди (ИСДН канали быйича секундига 5-15 та кадр, ЛЩТ быйича 10 тадан кып емас), шунинг учун монитор екранидаги тасвир сезиларли «сакрайди». Таъкидлаб ытилганидек, видеотизимлар одатда =СИФ видеоформатини =ылланади (видеомаълумотларни узатиш тезлиги 9 Мбит/с, тасвирни ытказиш =обилияти бир дюймга 176х144 та ну=та) ва фа=ат ю=ори классли =иммат тизимлар масалан, Лив 200 тыли=, СИФ форматини ишлатади (узатиш тезлиги — 36 Мбит/с, ытказиш =обилияти бир дюймга 352х288 та ну=та).

    Кыпгина тизимлар рангли тасвир билан ишлайди ва екранли буферга ега (wрите боад — «о= доска»), бунда екранга расм солиш, макрлалар ёзиш, тасвирни =ыйиш ва бош=а нут=сиз муло=ат =илиш воситаларини ишлатиш мумкин. Айрим тизимлар иловаларни биргаликда ишлатишни таъминлайди, бу =атнашчиларга матнли ёки график мущаррир ёрданида щужжат устида биргаликда ишлаш имконини беради. ДВС нинг кыпчилик дастурлари дискка щамма сызлашувларни щам, щужжатларнинг алощида видеокадрларини щам ва хатто щамсухбатларнинг сызлашувларини щам ёзиб =ыйиш вазифасини бажаради.

    Видеоало=а тизимларининг асосий камчилиги кучсиз аппаратура таъминоти, секин ало=а каналлари, каналлардаги хала=итлар ва аудиоплаталардаги акс садо билан белгиланади. Лекин умуман бу тизимлар тадбиркорликда =ылланиш учун тыли= яро=лидир ва, агар уларни ишлатилиши модага =араб ёки ривожланаётган фирмаларнинг кыргазмали дизаймини ташкил етиш былмаса, =уйидагилар учун жуда фойдали былади:

• бизнес-лойищоларни биргаликда ишлаб чикаётган ёки мущокама =илаётган щамкорлар учун;

• мухандисларга мураккаб техник махсулот устида жамоа былиб,
ишлаш;

• тижоратчиларга, навбатдаги мижоз музокараларни «тазйи=
остида» олиб бормаётганлигига ишонч щосил =илиш учун;

• журналистларга «янги, =изи=» материалларни телестудияга
ёки газета тахририятига тезкор узатиш учун;

• щу=у=ни мухофаза =илиш идоралари ходимларига объектни
масофадан туриб кыз билан кузатиш учун;

• шифокорга, мураккаб масала быйича кызга кыринган мутахассис билан маслахат =илиш учун;

• ва нихоят, компания ёки мамлакат президентига ызининг жойлашган жойидан =ати назар (дачада, чет елда ва щ.к.) сухбат чорида ыз ыринбосарларини ва амалдорларнинг чехраларини кыриш учун (амалдорлар учун Президентининг юзини кыриш щам жуда мущимдир).

    Лекин, афсуски, щозирча Россияда видеоконференсия тизимлари кыпро= дабдабалик былиб =олмо=да, жиддий самарали техник ва бош=арувчилик фаолиятининг куроли былиб щисобланмаяпти. Лекин Сомтес 97 кыргазмасида Россиянинг «Ра=амли видеотизимлар» ЩЖ ДиВиСйъ97ЩЩ намойиш етди — Wиндоwс НТ ва Wиндоwс 95 бош=арувчи остида ишловчи видеоконференсиялар» ни ытказиш учун 32-разрядли ызини махсулотини та=дим етди. ДиВиСйъ97 видеоконференсияларида 8 тагача абонент «ну=та-ну=та билан», «ну=та-кып билан», «кып-кып билан» режимларида =атнашиши мумкин. Тизим график ва матнли маълумотлар билан алмашиши мумкин ва файлларни видеоконференсия сеанси билан бир ва=тнинг ызида узатади. ДиВиСйъ97 видеоконференсиясининг сеансларини аналогли телефон линиялари быйича 2400 бит/с дан орти=ро= узатиш тезлиги билан ра=амли ажратилган ало=а линиялари быйича, ёълдошли ало=а тизимлари быйича ва ТСП/ИП (Интернет) ва Х.25 баённомаларини ишлатувчи компютер тармо=лари быйича ытказилиши мумкин.

    Чет елда бу сохада иш бирмунча яхши. Видеоконференсиялар ривожланган мамлакатларда енг тезкор ривожланаётган, исти=болли замонавий технологиялардан бири щисобланади.

    Щозирда А=Ш да ю=ори ахборотли технология сохасида ихтисослашаётган 20% дан оши= компаниялар видеоконференсияни =ылламо=да, яна 50% компанияларнинг вакиллари ыз ривожланиш режаларида жуда я=ин келажак ичида видеоконференсия тизимларига ега былишларини айтмо=далар.

    Тахминлар быйича видеоконференсия тизимларидан 2002 йилда 6 миллиондан орти=ро= абонентлар фойдаланади.

    Сынгги йилларда видеопочта тизимлари щам гуркираб ривожланмо=да. Ща=и=ий ва=т орали\ида ытказилувчи видеоконференсиялардан фар=ли ыларо=, видеопочта щамма абонентларнинг иш жойларида бир вакгнинг ызида былиши талаб етилмайди. Бу турли хил ва=т минта=аларида жойлашган абонентлар ыртасидаги =улай видеоало=а воситасидир. Абонент ызининг компютерига келган видеопочтани ызига =улай былган истаган ва=тида кыриб чи=иши мумкин.

Hosted by uCoz