1.
Тезкорлиги, унумдорлиги,
тактли
частотаси.
Замонавий
ЭЩМ ларнинг унумдорлиги
одатда секундига
миллионта амал
билан ылчанади.
Ылчов бирлиги
былиб
=уйидагилар
хизмат
=илади:
• НИПС (МИПС
— Мега Инструстион
Пер Сесонд) —
=айд =илинган вергул
(ну=та)
шаклида тасвирланган
сонлар
устида амаллар
учун;
• МфлоПС (МфлоПС
— Мега Флопс
Пер Сесонд) —
кычиб
юрадиган вергул
(ну=та)
шаклида тасвирланган
сонлар
устида амаллар
учун =уйидаги
ылчов бирликлари
камро=
ишлатилади:
• КОПС
(КОПС — Кило
Оператион
Пер Сесонд) —
паст унумлилар
учун — сонлар
устида мингта
=андайдир
ыртача амаллар;
ГфлоРС
(ГфлоПС — Гига
Флопс Пер
Сесонд) — кычиб
юрадиган вергулли
сонлар
устида секундига
миллиард амал.
ЭЩМ
унумдорлигини
бащолаш щар
доим тахминийдир,
негаки =андайдир
ыртача ёки,
аксинча, ани= бир
амаллар
турига мылжалланади.
Ща=и=атда
турли масалалар
ечишда турли
хил амаллар
тыплами
ишлатилади. Шунинг
учун ШК тавсифи
учун унумдорлик
ырнига,
одатда, машина
тезкорлигини
янада объективро=
ани=лайдиган тактли
частота кырсатилади,
чунки щар бир
амал ызининг бажарилиши
учун тыли= ани=ланган
сондаги
тактларни
талаб =илади. Тактли
частотани билган
щолла
исталган машина
амалининг бажарилиш
ва=тини
етарлича
тыли= ани=лаш мумкин.
Мисол. Буйру=ларни
конвейерли бажариш
былмаганда ва
микропросессорнинг
ички
частотаси
оширилганда
33 МГс
часготали
тактли генератор
секундига 7 млн
та =ис=а машина
амалларини
(оддий =ышиш ва
айириш, маълумотни
жынатиш ва б.), 100
МГс
часготали генератор
секундига 20 млн
та =ис=а амалларни
бажаришни таъминлайди.
2. Машина ва интерфейс
кодли шиналарнинг
разрядлилиги.
Разрядлилик
— бу
иккилик соннинг
бир ва=тнинг
ызила машина
амали, шу жумладан
маълумотни
узатиш амали,
бажарилиши мумкин
былган
разрядлари максимал
ми=дори,
разрядлилик
=анчалик
катта былса,
турли хил тент
шароитларда
ШК унумдорлиги
шунчалик
ю=ори былади.
3. Тизимли ва
локал интерфейс
типлари.
Турли
интерфейс
типлари машина
узеллари
орасидаги
турли маълумотларни
узатиш
тезлигини таъминлайди,
таш=и =урилмаларнинг
турли ми=дорларини
ва уларнинг
турли кыринишларида
уланишига имкон
беради.
4. Тезкор
хотира си\ими.
Тезкор
хотира си\ими
кыпинча Мбайтларда,
камро=
щолларда Кбайтларда
ылчанади. Еслатиб
ытамиз, 1 Мбайт¤1024 Кбайт¤10242 байт.
Тезкор хотира
си\ими 8 Мбайтдан
кам былганда
кыплаб замонавий
амалий
дастурлар
ишламайди
ёки ишласа щам
жуда секин
ишлайди. Шуни щисобга
олиш керакки,
тезкор
хотира си\имини
2 марта
ошириш, буларнинг
щаммасидан
таш=ари, =ийин масалаларни
ечишда ЭЩМ нинг самарали
унумдорлигини
тахминан 1,7 марта
оширади.
5. =атти=, магнит
дисклардаги
йи\увчишшг (винчестернинг)
си\ими. Винчестер
си\ими одатда
мегабайтларда
ёки гигабайтларда
ылчанади. 1
Гигабайт = 1024 Мегабайт.
6. Егилувчан магнит
дискларидаги
йи\увчиларнинг
тили ва си\ими.
Щозир 3,5 дюйм ва
5,25 дюйм диаметрли
дискеталарни
ишлатувчи егилувчан магнит
дискларидаги
йи\увчилар
=ылланилмо=да.
Биринчиси 1,44 Мбайт
стандарт си\имга,
иккинчиси еса 1,2 Мбайт
си\имга ега.
7. Кеш-хотира
мавжудлигн,
турлари ва
си\ими.
Кеш-хотира — бу буферли,
тез
щаракатланадиган,
фойдаланувчи
учун тегишли былмаган
хотира былиб,
секинро=
щаракатланадиган
еслаб =олувчи
=урилмаларда
са=ланаётган маълумотлар
устидаги амалларни
тезлашгириш
учун компютер
томонидан автоматик
ишлатилади. Масалан,
асосий
хотира билан
амалларни
тезлаштириш
учун микропросессор
ичида
регистрли кеш-хотира (биринчи
даражали кеш-хотира)
ёки микропросессор
таш=арисида бош
платада (иккинчи
даражали кеш-хотира)
таш-кил етилади;
дискли
хотира билан
амалларни
тезлаштириш
учун електрон
хотира
ячейкаларида
кеш-хотира
ташкил етилади.
Шуни
инобатга
олиш керакки,
256 Кбайт кеш-хотира борлиги
ШК унумдорлигини
тахминан 20% га
оширади.
8. Видеомонитор
(дисплей) ва видеоадаптер
типи.
9.
Принтернинг борлиги
ва типи.
10. Ихчам-дисклардаги
СД-РОМ йи\увчиларнинг
борлиги ва
типи.
11. Модемнинг борлиги
ва типи.
12. Мултимедиали
аудио-, видеовоситаларнинг
борлиги ва
турлари.
13. Математик
сопросессорнинг
борлиги.
Математик
сопросессор
=айд =илинган ва
кычиб
юрадиган вергулли
иккилик сонлар
усгида ва
иккилик-кодланган
ынлик сонлар
усгида амалларнинг
бажарилишини
ун марта
тезлаштириш
имконини беради.
14. Бор былган
дастурли таъмннот
ва операсией
тизим тури.
15. Бош=атипдаги
ЭЩМ
билан
аппаратли ва
дастурли мос
келишлик.
Бош=а типдаги
ЭЩМ билан
аппаратли ва
дастурли мос
келишлик — бу
компютерда, мос
равишда, бош=а
типдаги машиналарнинг
техник елементларини
ва дастурли
таъминотини
ишлатиш имкониятини
билдиради.
16. Щисоблаш
тармо\ада
ишлаш имконияти.
17. Кып масалалик
режимида
ишлаш имконияти.
Кыш масалалик
режими, бир ва=тнинг
ызида бир нечта
дастурлар быйича
(кып дастурли
режим) ёки бир
нечта
фойдаланувчилар
учун (кып
фойдаланувчилар
режими) щисоблашларни
бажаришга имкон
беради. Бу
режимда машинани
бир нечта
=урилмаларини
ва=т быйича мумкин
былган
ишлаши ЭЩМ ни самарали
тезкорлигини
сезиларли
ошириш имконини
беради.
18.
Ишончлилиги.
Ишончлилик
— бу тизимни унга
берилган барча
вазифаларни
тыли= ва ты\ри бажариш
=обилиятидир.
ШК ишончлилиги,
одатда, инкор
=илгунча
ишлашнинг
ыртача ва=ти билан
ылчанади.
19. Нархи.
20.
Ылчамлари ва
о\ирлиги.