ПЛОТТЕРЛАР
Плоттерлар
(плоттер,
график кУРЫвчилар)
график ахборотни
(чизмалар, схемалар,
расмлар,
диаграммалар
ва б.) ЭЩМ дан
=о\озли ёки бош=ача
кыринишдаги
ташувчига
чи=ариш =урилмасидир.
Плоттерлар
тасвирни
шакллантириш
тамойиллари быйича
икки синфга былинади:
векторли
типидаги плоттерлар,
уларда ёзувчи
узел =о\озга нисбатан
бирданига
иккита
координата быйича
силжиши мумкин
ва тасвир =о\озда
керакли ты\ри
ва егри
чизи=ларни
исталган ёъналишда
бевжсита чизиб
щи=иш билан
яратилади;
растрли типдаги
плоттерлар,
уларда ёзувчи
узел =о\озга нисбатан
фа=ат бир ёъналишда
бир ва=тнинг
ызида
силжиши мумкин
ва тасвир =о\озда
сатрма-сатр
кетма-кет
тушириладиган
ну=талардан
шаклланади.
Иш
тамойили быйича
плоттерлар пероли,
пуркагичли,
лазерли, термографик,
електростатик
былади.
Векторли
плоттерлар
фа=ат пероли былади,
плоттерларнинг
=олган
типлари
растрлидир.
Плоттерларнинг
типлари
Пероли
плоттерлар
Пероли
плоттерлар
(Пен Плоттер) бу
векторли
типдаги електромеханик
=урилма былиб,
уларда тасвир
умумий щолда
перо деб
аталган ёзувчи
елемент ёрдамида
чизи=ларни чизиб
чи=иш ёъли билан
яратилади.
Перолар
сифатида
плоттерларнинг
турли моделларида
перолар, фибрали
(жуда пишик
=о\озли) ва
пластик
стерженлар
(фломастерлар
буё\и ичидан
чизиб
келадиган ёзиш
=уроли), бир марта
ва кып марта
ишлатиладиган
шарикли узеллар,
=аламли грифеллар
(тош=алам) ва бырчалар
ишлатилади.
Пероли
плотгерлар
рулонли (ырамли)
ва планшетли былиши
мумкин.
Рулонли плотгерлар
ихчамро=, ишлатишда
кылай ва ани=дир;
улар кыпро= А1,
АО форматли
йирик форматли чизмаларни
яратиш учун
ишлатилади,
шу билан бирга
рулонли =о\оздан
вара=ни ыраб
чи=ариш ва
кесиш автоматик
бажарилади.
Планшетли
плоттерлар
одатда А3 ва ундан
кичик форматли
чизмаларни
яратиш учун
ишлатилади.
Сиёхдта ишлатувчи
пероли плоттерлар
щам бир тусли,
щам рангли
тасвирларнинг
ю=ори сифатли
былишини таъминлайди,
лекин ю=ори былмаган
чизиб чи=иш
тезлигига ега, чунки быё=иинг
перодан
чи=иши ва унинг
кыришига ва=т
керак былади.
Бундан
таш=ари, сую= быё=ли
ёзувчи узеллар
быё=ни узатиш
каналининг
тез-тез, шу жумладан,
=отиб =олган быё=
зарралари билан
ти=илиб =олиши
сабабли доимий
равишда хизмат
кырсатиш ва
тозалашни талаб
етади. Каламли
грифелларни
ишлатишда
сифат ёмонро=,
лекин чизиш
тезлиги ю=ори
ва асосийси ёзувчи
узелга хизмат
кырсатиш анча
оддийро= ва
арзондир (канселярия
дуконида
сотиб олинадиган
грифел билан
оддийгина алмаштирилади).
Фломастерли ва
шарикли пероли
плоттерлар ызларининг
тавсифлари быйича
ю=орида кыриб
ытилганлар
орасидаги щолатни
егаллайди.
Пероли
плотгерларни
тайёрловчи
етакчи фирмалар:
СалСомп (1959
йидда жащонда
биринчи
яратган плоттерлар
модели СалСомп
565), Щеwлетт Паскард,
Суммаграпщисс,
Мутощ (хусусан,
Мутощ ХП 620 =аламли
модели).
Айтиш
керакки, пероли
плоттерлар
доимо ва жадаллик
билан, хусусан,
пуркагичли плотгерлар
томонидан
си=иб чи=арилмо=да.
Пуркагичли
плоттерлар
Пуркагичли плоттерлар
(ИН К-Жет Плоттер)
тасвирларни
шакллантиришда
=о\озга босувчи
каллакнинг майда
соплолари
ёрдамида сиёх,
томчиларини
ёъналтирилган
пуркашдан
фойдаланади
бу пуркагичли
принтерларни
кыриб чи=ишда
пуркагичли босишнинг
"пуфакчали"
технологияси
деб аталди.
Пуркагичли плотгерлар
билан бажарилган
чизмалар
сифати жуда
ю=оридир.
Пуркагичли плоттерларнинг
уч кыриниши мавжуд:
монохромли,
рангли ва рангли
босиш имкониятли.
Рангли
пуркагичли плотгерлар
ёзувчи
каллакда кып
сонли соплоларни
ишлатади, лекин
уларнинг
ытказиш =обилияти
бунда тахминан
икки марта камаяди.
Рангли тасвирни
яратиш
одатда полиграфияда
=абул =илинган
СМЙК рангли схемаси
билан амалга
оширилади, яъни
соплоларнинг
тырт гУРЫщи
ишлатилиб, уларнинг
щар бирига ани=
рангли быё=
ты\ри келади: Сян
щаво ранг, Магента
ты= =изил ранг,
Йеллоw
сари=ранг,
Кей етакчи
(=ора ранг). Рангли
плотгерларни
кыпинча уларни
рангли босиш
имкониятли плоттерлардан
фар=лаш учун
тыда рангли
деб аталади.
Рангли босиш
имкониятли
пуркагичли плоттерлар
фа=ат чизи=ларни
ёки белгиларни
рангли бажариш
имконини беради,
лекин улар бутун
бир сощоларни
турли рангларга
быяшга =одир емас.
Пуркагичли плоттерларга
мисоллар: Щеwлетт
Паскард ЩП220,
Сумма-грапщисс
Сумрна Жет 2М, СалСомп
ТечЖет Десигнер
720 (щаммаси монохромли);
СалСомп
ТечЖет Солор,
Щеwлетт Паскард
ЩП650С, Енсад Нова
Жет 3 (щаммаси
тыла рангли).
Пуркагичли плоттерларда
щам чизиш тезлиги
ю=ори емас,
шунинг учун
катта щажмли
график ахборотни
чи=ариш учун
уларни ишлатиш
ма=садга мувофи=
емас.
Електростатик
плоттерлар
Електростатик
плоттерлар (Елестростатис
Плоттер) ёзувчи
каллаклар
ёрдамида махсус
електростатик
=о\оз юзасида берк
потенсиал релефни
яратиш технологиясига
ва бу релефда
сую= быё=ии тиндиришга
асосланади.
Рангли тасвирни
яратиш учун
чизиш жараёни
4 марта
=айтарилади (СМЙК
рангли схемаси),
албатта, бу унчалик
=улай емас.
Иккинчи
жиддий камчилик
махсус =имматбащо
електростатик
=о\ознинг ишлатилишидир.
Тасвир
сифати ва чизиш
тезлиги бу плоттерларда
ю=оридир.
Термографик
плоттерлар
Термографик
плоттерлар (уларни кыпинча
тасвирни бевосита
чи=ариш лазерлари
деб аташади Дирест
Имагинг Плоттер)
исси=лик таъсири
остида =ораювчи
махсус термореактив
=о\озни ишлатади.
Расм фа=ат монохромли
ва унга
"таро=" кыринишда
бажарилган махсус
миниатюрли =издиргичлар
билан туширилади.
Ытказиш =обилияти
(800 дпи гача) ва
чизиш тезлиги
(50 мм/с гача)
жуда
ю=оридир; терма=ороз
жуда =иммат емас, аппаратларнинг
ызи еса
оддий ва доимий
хизмат
кырсатишни
талаб етмайди.
Шунинг учун
термографик
плоттерлар
кенг тар=алган,
хусусан,
катта щажмдаги
чизма ишлари бажариладиган
лойиха ташкилотларида
кенг тар=алган.
Термографик
плоттерларга
мисоллар: СалСомп
ДраwингМастер
600, СалСомп
ДраwингМастер
800, ОСЕ Г9050-С.
Термореактив
кычиргич =о\озни
ишлатувчи
термографик
плоттерлар
щам чи=арилмо=да,
бунда турли
рангдаги
кычиргич =о\озларда
тырт марта
ытишларни бажариш
ёъли билан рангли
босишни олиш мумкин,
лекин улар кенг
тар=алмади.
Лазерли
плоттерлар
Лазерли плоттерлар
(Ласер Плоттер)
орали= ташувчи
сифатида ярим
ытказгич =атлами
билан =опланган
айланадиган барабанни
ишлатади. Лазер
нури билан зарядланган
ярим ытказгич
сощолари
кУРЫктонерни
ызига
тортади, кейин
уни барабан
остидан
утаётган =о\озга
кычиради. Бундан
кейин тонер
туширилган
=о\оз =издиргич
ор=али ытади,
иссиклик таъсири
остида тонер
=изиб яхлитланади
ва =о\озда
=отирилади
(типик електрографик
технология). Лазерли плоттерларнинг
афзаллиги
як=олдир:
оддий =о\озни
ишлатиши, тасвирнинг
ю=ори сифати
(ытказиш =обилияти
800 дпи гача) ва
тезкорлилиги
(50 мм/с гача), шов=инсиз
ишлаши ва тыли=
автоматлаштирилганлиги.
Лекин улар =имматдир.
Рангли босманинг
принсипиал имкони
бор, лекин бунда
плоттер нархи
=имматлашади.
Я=инда потенсиал
релефни барабанга
тушириш учун лазер
нурини емас,
балки ну=тали
ярим ытказгичли
ёру\лик диодларидан
=илинган
(лигщт емиттед
диод ЛЕД) чиз\ияни
ишлатувчи лазерли
плоттерлар
пайдо былди, бу
плоттерни янада
оддий ва ишончли
=илди (бу ЛЕД-плоттер
деб аталадиган
плоттерлар).
Улар щам нисбатан
=иммат, лекин мураккаб
тизимларда
етарлича
жадал =ылланилмо=да.
Лазерли ЛЕД-плоттерларга
мисоллар: СалСомп
Солус 4-АО, ОСЕ
9555,ЖДЛ4000Е.
Плоттерлар
рулонли ва планшетли
былади, уларнинг
кыпчилиги яхши
си\имли ички
созланган хотира
(2 дан 64 Мбайтгача),
дисплейга ега, бир нечта
(27 та) =ийматлар
форматини танлаш
имконини беради,
бош=а бир
=атор сервис
имкониятларига
ега. Плотгерлардаги
ички созланган
хотира унинг
функсионал
кырсаткичларини
(тезкорлилиги,
ишлаш =улайлилиги,
автономлигини)
яхшилаш учун
ишлатилади; бу
буферли хотирага
график маълумот
юкланади, бу маълумот
тасвирни
яратиш жараёнида
плоттер просессори
томонидан
=айта ишланади.
Пероли плоттерлар
учун бу хотира
фа=ат унинг автоном
ишлашини таъминлайди,
растрли плоттерлар
учун еса
у яна тезкорлик,
ытказиш =обилияти
ва тасвир форматини
таъминлаш
учун мущимдир.
Плоттерни танлащда
=уйидагиларга
еътибор бериш
керак:
ани= бир масалаларни
ечиш учун плоттерни
=ыллаш мумкинлигини
бащолаш мумкин
былган функсионал
имкониятлар
тыплами (ташувчилар
ва тасвирнинг
ылчамлари, бажариладиган
ишлар щажми ва
б.);
рангли тасвирларни
шакллантириш
имконияти;
тасвир
сифати (ытказиш
=обилияти);
унумдорлиги
(чизиш тезлиги);
ишлаш ишончлилиги
ва =улайлиги,
сервис;
автоном ишлашининг
мумкин былган
имконияти
(оператор аралашувисиз);
ташувчи,
сарфланадиган
материаллар,
курюшага хизмат
кырсатиш, електроенергияни
истеъмол =илиш
нархларини ыз
ичига олган експлуатасия
щаражатлари;
плотгернинг
ызининг нархи.