ИХЧАМ (ПОРТАТИВ) КОМПЬЮТЕРЛАР

 

    Офисдан таш=арида — уйда ёки турли хил сафарлар ва=тида ишлашига ты\ри келмайдиган фирма рахбари, бош=арувчиси, тижоратчи, илмий ходим, журналистни тасаввур =илиш =ийиндир.

    Бутунда компютерсиз самарали ишлаш мумкин былмагаки учун щамма айтиб ытилган мутахассислар ю=оридагига ыхшаш шароитларда ишлаш учун кенг мослаштирилган ихчам компютерлардан кенг микёсда фойдаланадилар. Ызининг имкониятлари буйича ихчам компютерлар оддий стол устидаги тизимлардан =олишмайди, баъзи бир параметрлари быйича еса хатто улардан ызиб кетади.

    Офисда ёки уйда ишлаганда оддий клавиатурага ва видеомониторга ытиш мумкин, ихчам компютер стол устидаги компютерга терминал сифатида уланиши мумкин, кыпчилик моделлари щисоблаш тармо\ига улаш имконини беради, уларнинг баъзилари еса тармо=ка, шу жумладан, Интернет тармо\ига, хатто радиоканал быйича масофадан туриб уланиб, ыз егасининг тыли= еркинлигини таънинлайди.

    Ихчам ШК шахсий компютерларнинг тез ривожланаётган =имс синфидир. Мутахассисларнинг маълумотларига =араганда, 2000 йилда 50 % дан оши=фойдаланувчилар айнан ихчам машиналарни ишлатганлар, 2002 йилга келиб бу 81% гача ортади.

    Кыпчилик ихчам компютерлар кичик ылчамли аккумулятордан автоном (алощида) таъминланади, лекин улар електр тармо\идан щам таъминланиши мумкин. Аккумлятордан таъминланганда автоном ишлаш муддатини узайтириш учун барча ихчам компютерлар камайтирилган енергия истеъмоли режимларига, масалан, Стандй ва Слееп га ега. Бундан таш=ари, уларнинг щаммаси Адвансед Поwер Манагемент (АРМ) спесификасиясини таъминлайди, унда истемол =илинадиган =увватнинг бош=ариш аппарат ва дастурли воситаларига =уядиган талаблари ифодаланган. Стандй режимида енг кып енергия истеъмол =иладиган =урилмалар (винчестер, дисплейни ёритиш лампаси ва б.) узиб =уйилади, Слееп режими енергия истеъмол =илишни янада кыпро= тежашни таъминлайди: микропросессорнинг тактли частотаси минимумгача камайтирилади, кыпгина тизим параметрлари енергияга бо\ли=, былмаган хотирага ёзилади. Кырсатилган тадбирлар шунга олиб келадики, баъзида аккумуляторнинг битта зарядланиши ихчам компютернинг 10 ва ундан орти= соат автоном ишлашига етади.

    Видеомониторлар сифатида уларда кыпро= сую= кристалли дисплейлар, камро= холларда люнинессентли ёки газ разрядли дисплейлар =ылланилади.

Кыпчилик ихчам компютерларда аппарат воситаларини кучайтириш ПСМСИА-карталар деб аталувчи махсус тузулишли платаларни улаш билан бажарилади (бошланишда фа=ат хотира платасига мылжалланган Персонал Сомпутер Сард Интернатионал Ассосиатион). Деярли щамма ПСМСИА-карталар (щозир улар одатда, =ис=ача РС-карталар ёки ПС Сард деб аталмо=да ) Плуг@Плай («ула ва уйна») технологиясини =ыллайди, улар =ышимча платалар ырнатилганда ШК узилишини ёки унинг =андайдир =ышимча созланишини талаб =илмайди.

    ПС Сард учун уч типдаги габарит ылчамлар белгиланган: Туре 1, Туре 2 ва Туре 3.

Биринчи иккита типик ылчамлар кенглиги 54 мм ва узунлиги 85,5 мм былган платаларни ани=лайди, 1-типнинг =алинлиги 3,3 мм, 2-типники еса — ыртасида 5 мм ва четларида 3,3 мм. 3-типдаги ПС Сард =алинро=, 10 мм ва шунинг учун биринчи икки типдаги карталарни ырнатиш учун мылжалланган разъёмларга ырнатилмайди.

    ПС Сард модемлар; факс-модемлар; тармо=ли ва интерфейсли адартерлар; уяли ва пейджингли ало=а назоратчилари; статик, динамик ва флеш-хотира; =атти=дисклар; товуш карталари ва бош=алар вазифаларини бажаради.

    ТеЕ== лари билан бир =аторда ихчам компютерларда столлига нисбатан янада интенсивро= ДЕ== ва Флаш-хотира платалари =ылланилмо=да, сынггиси ихчам ШК ларда кыпинча дискли хотира ырнида ишлатилади.

    Клавиатура кыпинча озгина =ис=артирилган: 84-86 та клавиша (стол уста ШК ларда 101 та), лекин тыли= клавиатурани улаш учун разъём щам бор; баъзи бир моделларда клавиатура йи\иладигандир. Миниатюр компютерна клавиатура шунчалик кичкинаки, клавишани босиш учун махсус кырсаткич таёкча ишлатилади.

    График ахборот манипулятори сифатида (кырсатувчи =урилманинг) одатда сич=онча емас, балки трекбол, трекпойнт ёки трекпад ишлатилади.

    Трекбол (Треск Балл) — исталган ёъналишда айланувчи, 15—20 мм диаметрли пластмасса шардир (=ыз\алмас ырнатилган, тынтариб =уйилган сич=ончани еслатади). Ичига созланган ва таш=и трекболлар ишлатилади. Ичига созлангани клавиатура блокида ёки дисплейнинг юза текислигида екраннинг ёнида жойлашиши мумкин. Таш=и трекболлар компютерга кабел билан ёки инфра=изил симсиз канал быйича уланади.

    Трекпойнт (Траск Поинт) — резина типли клавиатурадаги махсус егилувчан клавиша былиб, унинг керакли ёъналишда егилиши курсорни дисплей екранида силжитади.

    Трекпад (Треск Пад ёки Тоуч Пад) унча катта былмаган планшет былиб, клавиатура блокида жойлашган ва юп=а плёнка остида симлар тармо\ига егадир, бу симлар енгил босилганда босаётган объектнинг, масалан, бармо=нинг силжиш ёъналишини =абул =илади. Кабул =илинган сигнал курсорни бош=ариш учун ишлатилади.

    Ихчам компютерларда сенсорли екранлар щам =ылланилади, уларда уларнинг юзасига тегиш курсорни тегишли жойга силжишини ёки екранга чи=арилган меню быйича жараённи танлашни амалга оширади.

Hosted by uCoz