АХБОРОТ-ЩИСОБЛАШ
ТАРМО+ЛАРИ
ЖИХОЗЛАРИНИНГ
ТАРКИБИ
Тузилиш
жищатдан АЩТ
ыз ичига =уйидагиларни
олади:
тармо= узелларига
жойлаштирилган
компютерлар
(ишчи стансиялари
ва серверлар);
маълумотларни
узатиш
аппаратураси
ва каналлари,
улар билан бирга
былган периферия
=урилмалари билан;
интерфейс
платалари ва
=урилмалари
(тармо=ли платалар,
модемлар);
маршрутловчилар
ва коммутасия
=урилмалари.
Тармо=ларда,
фойдаланувчилар
билан ало=а =илиш
учун щудудий
=урилмалар билан
жищозланган
ёки ахборотларни
коммутасия ва
маршрутлаш вазифаларини
бажарувчи битта
фойдаланувчили
мини ва микроЭЩМ
лар (шу жумладан
шахсий компютерлар
щам), =увватли кып
фойдаланувчили
ЭЩМ лар (мини-ЭЩМ
катта
ЭЩМ лар) щам
ишлатилиши мумкин.
Охиргиси маълумотларни
самарали
=айта ишлашни
бажаради ва
тармо=дан фойдаланувчиларни
турли-туман ахборот-щисоблаш
ресурслари билан
масофадан таъминлайди,
яъни серверларнинг
ва =увватли
ишчи стансияларининг
вазифаларини
амалга оширади.
ЭЩМ нинг
ахборотларни
узатиш
аппаратураси
ва видеотерминал
=урилмалари билан
туташтириш
=урилмаси сифатида
=уйидагилар
ишлатилади:
Чизи=ли
адаптерлар бу бир
каналли
туташтириш
=урилмаси былиб,
улар одатда,
аппарат ёъли билан
=уйидагиларни
бажаради:
1) електр
сигналларнинг
шаклларини ва
амплитудасини
мослаштириш;
2) маълумотларнинг
кетма-кет щамда
параллел ва ынга
тескари щолда
ызгартириш;
3) хизматдаги
синхронлаштирувчи
сигналларни киритиш,
англаш ва бартараф
етиш;
4) узатилаётган
сигналлардаги
хатоликларни
(сигналларнинг
шакли, амплитудаси
ва бош=а параметрларининг
бузулиши)
пай=аш.
Маълумотларни
узатиш мултиплексорлари
ёки оддийгина
мултиплексорлар
бу кып каналли
туташтириш
=урилмасидир
(гурущли адаптерлар).
Улар адаптерлар
бажарадиган вазифалардан
таш=ари =уйидагиларни
щам амалга
оширади:
ЭЩМ га
турли гурущдаги
терминал =урилмаларини
ва улар билан
ишлашни галма-гал
улаш;
ЭЩМ билан
унинг кырсатмалари
быйича маълумотлар
алмашиш;
маълумотларни
орали=да
йи\иш ва еслаб
=олиш (буферлаш);
маълумотлар
форматларини
ва кодларини
ызгартириш;
хатоликларни
пай=аш, баъзида
еса автоматик
ты\рилашни таъминлайдиган
маълумотларнинг
ишончлилигини
назорат =илиш;
туташтириш
аппаратурасининг
ишга яро=дигини
назорат =илиш.
Мултиплексорлар
оддий бош=ариш
=урилмалари,
арифметик ва еслаб
=олувчи =урилмалар,
интерфейс блокларини
ыз ичига олади
ва маълумотларни
физик ва манти=ий
мослаштириш вазифаларини,
щам аппаратли
(хусусан, турли
хил ал ока каналлари
билан
туташтириш
учун турли хил
чизи=ли адаптерларни
ишлатиш ёъли билан),
щам дастурли
(дастурлаштириладиган
мултиплексорлар)
ёъл билан бажарадилар.
Бо\ловчи
просессорлар
компютер
кыринишга ега
былиб, улар
=ийматларни манти=ий
ва ташкилий мослаштириш
вазифасини бажариш
учун махсус дастурли
воситалар билан
жищозланган. Бо\ловчи
просессорлар
унумдорлиро= ЭЩМ
лар ресурсларининг
самарали озод
былишига имкон
ту\дириб, ызига
АЩТ ларининг
ани= сегментларини
ташкилий мослаштириш,
хизмат кырсатиш
ва бош=ариш вазифаларини
олади.
Ишчи
стансиялар (wорк
статион) бу
тармо==а уланган
компютер былиб,
у ор=али фойдаланувчи
тармо= ресурсларига
мурожаат =ила
олади. Тармо=нинг
ишчи стансияси
щам тармо=ли, щам
локал режимларда
ишлай олади. У
хусусий
операсион тизим
билан жищозланган
ва фойдаланувчини
ызининг амалий
масалаларини
ечиш учун барча
керакли нарсалар
билан таъминлайди.
Ишчи стансиялар
баъзида график,
мухандислик, ноширлик
ва бош=а ишларни
бажариш учун
ихтисослашади.
Кыпинча
ишчи стансияни
(тармо= фойдаланувчиси
ва хатто тармо=да
бажариладиган
амалий масала
каби) тармо= мижози
деб аташади.
Сервер
(Сервер)
бу тармо=нинг
барча ишчи стансиялар
сыровларини
=айта ишлаш
учун ажратилган
кып фойдаланувчили
компютер былиб,
у бу стансияларга
умумий тизим
ресурсларига
(щисоблаш =увватларига,
маълумотлар базасига,
дастурлар кутубхоналарига,
принтерларга,
факсларга ва б.)
мурожаат =илиш
имкомини беради
ва бу ресурсларни
та=симлайди. Сервер
ызининг тармо=ли
операсион тизимига
ега былиб,
тармо= барча бы\инларининг
иши унинг бош=аруви
остида ытади.
Серверга =уйиладиган
енг мущим талаблар
ичида ю=ори
иш унумдорликни
ва ишончлилигини
ажратиб ытиш лозим.
Ишчи
стансияларга
тармо= ресурсларини
та=дим етишдан
таш=ари, сервернинг
ызи щам мижозларнинг
сырови быйича
маълумотларни
мазмунли =айта
ишлашни бажариши
мумкин бундай
серверни кыпинча
=ышимча (иловали)
сервер деб аташади.
Сервер тармо=да
кыпинча ихтисослаштирилади.
Ихтисослашган
серверлар маълумотлар
базасини ва маълумотлар
архивини яратиш
ва бош=ариш, кып
адресли факсимил
ало=а ва електрон
почтани =ыллаш,
кып фойдаланувчили
терминалларни
(принтерларни,
плоттерларни
ва б.) бош=ариш быйича
тармо= ишидаги
енг «заиф» жойларни
бартараф етиш
учун ишлатилади.
Ихтисослашган
серверларга мисоллар:
Файл-сервер
(Филе
Сервер) =ийматлар
базаси билан
ишлаш учун кыпинча
си\ими терабайтгача
былган РАИД дискли
массивлардаги
щажмли дискли
еслаб =олиш
=урилмаларига
егадир.
Архивли
сервер (защирали
нусхалаш сервери
Стораге Ехпресс
Сйстем) маълумотларни
защирали нусхалаш
учун йирик кып
серверли тармо=ларда,
си\ими 5 Гбайтгача
былган алмаштириладиган
картрижли магнит
лентадаги
йи\увчилар (стриммерлар)
ишлатилади;
одатда, тармо=
маъмурияти
томонидан ссенарий
быйича (табиийки,
архив каталогини
тузиш билан) серверлардан
ва ишчи стансиялардан
олинган маълумотларни
си=иштириш ёъли
билан кундалик
автоматик архивлаштиришни
бажаради.
Факс-сервер
(Нет СатисФахион)
самарали кып
адресли факсимил
ало=ани ташкил
етиш учун, бир
нечта факс-модемли
платали, узатиш
жараёнида рухсат
етилмаган мурожаат
=илишдан маълумотларни
махсус щимояли,
електрон факсларни
са=лаш тизимли
ажратилган
ишчи стансиясидир.
Почтали-сервер
(Маил
Сервер) худди
факс-сервер каби,
лекин електрон
почтани ташкил
етиш учун електрон
почта =утилари
ишлатилади.
Босма
сервери (Принт
Сервер) тизимли
принтерларни
самарали ишлатиш
учун.
Аппаратли
воситалар билан
бир =аторда АХТ
ызининг таркибига
мураккаб дастурли
ва маълумотли
таъминотни щам
олиши керак.