АХБОРОТ-ЩИСОБЛАШ ТАРМО+ЛАРИ
ЖИХОЗЛАРИНИНГ ТАРКИБИ

    Тузилиш жищатдан АЩТ ыз ичига =уйидагиларни олади:

• тармо= узелларига жойлаштирилган компютерлар (ишчи стансиялари ва серверлар);

• маълумотларни узатиш аппаратураси ва каналлари, улар билан бирга былган периферия =урилмалари билан;

• интерфейс платалари ва =урилмалари (тармо=ли платалар, модемлар);

• маршрутловчилар ва коммутасия =урилмалари.

    Тармо=ларда, фойдаланувчилар билан ало=а =илиш учун щудудий =урилмалар билан жищозланган ёки ахборотларни коммутасия ва маршрутлаш вазифаларини бажарувчи битта фойдаланувчили мини ва микроЭЩМ лар (шу жумладан шахсий компютерлар щам), =увватли кып фойдаланувчили ЭЩМ лар (мини-ЭЩМ катта ЭЩМ лар) щам ишлатилиши мумкин. Охиргиси маълумотларни самарали =айта ишлашни бажаради ва тармо=дан фойдаланувчиларни турли-туман ахборот-щисоблаш ресурслари билан масофадан таъминлайди, яъни серверларнинг ва =увватли ишчи стансияларининг вазифаларини амалга оширади.

    ЭЩМ нинг ахборотларни узатиш аппаратураси ва видеотерминал =урилмалари билан туташтириш =урилмаси сифатида =уйидагилар ишлатилади:

• Чизи=ли адаптерлар — бу бир каналли туташтириш =урилмаси былиб, улар одатда, аппарат ёъли билан =уйидагиларни бажаради:

    1) електр сигналларнинг шаклларини ва амплитудасини мослаштириш;

    2) маълумотларнинг кетма-кет щамда параллел ва ынга тескари щолда ызгартириш;

    3) хизматдаги синхронлаштирувчи сигналларни киритиш, англаш ва бартараф етиш;

    4) узатилаётган сигналлардаги хатоликларни (сигналларнинг шакли, амплитудаси ва бош=а параметрларининг бузулиши) пай=аш.

    • Маълумотларни узатиш мултиплексорлари ёки оддийгина мултиплексорлар — бу кып каналли туташтириш =урилмасидир (гурущли адаптерлар). Улар адаптерлар бажарадиган вазифалардан таш=ари =уйидагиларни щам амалга оширади:

    • ЭЩМ га турли гурущдаги терминал =урилмаларини ва улар билан ишлашни галма-гал улаш;

    • ЭЩМ билан унинг кырсатмалари быйича маълумотлар алмашиш;

    • маълумотларни орали=да йи\иш ва еслаб =олиш (буферлаш);

   • маълумотлар форматларини ва кодларини ызгартириш;

    • хатоликларни пай=аш, баъзида еса автоматик ты\рилашни таъминлайдиган маълумотларнинг ишончлилигини назорат =илиш;

    • туташтириш аппаратурасининг ишга яро=дигини назорат =илиш.

    Мултиплексорлар оддий бош=ариш =урилмалари, арифметик ва еслаб =олувчи =урилмалар, интерфейс блокларини ыз ичига олади ва маълумотларни физик ва манти=ий мослаштириш вазифаларини, щам аппаратли (хусусан, турли хил ал ока каналлари билан туташтириш учун турли хил чизи=ли адаптерларни ишлатиш ёъли билан), щам дастурли (дастурлаштириладиган мултиплексорлар) ёъл билан бажарадилар.

    Бо\ловчи просессорлар компютер кыринишга ега былиб, улар =ийматларни манти=ий ва ташкилий мослаштириш вазифасини бажариш учун махсус дастурли воситалар билан жищозланган. Бо\ловчи просессорлар унумдорлиро= ЭЩМ лар ресурсларининг самарали озод былишига имкон ту\дириб, ызига АЩТ ларининг ани= сегментларини ташкилий мослаштириш, хизмат кырсатиш ва бош=ариш вазифаларини олади.

    Ишчи стансиялар (wорк статион) — бу тармо==а уланган компютер былиб, у ор=али фойдаланувчи тармо= ресурсларига мурожаат =ила олади. Тармо=нинг ишчи стансияси щам тармо=ли, щам локал режимларда ишлай олади. У хусусий операсион тизим билан жищозланган ва фойдаланувчини ызининг амалий масалаларини ечиш учун барча керакли нарсалар билан таъминлайди. Ишчи стансиялар баъзида график, мухандислик, ноширлик ва бош=а ишларни бажариш учун ихтисослашади.

Кыпинча ишчи стансияни (тармо= фойдаланувчиси ва хатто тармо=да бажариладиган амалий масала каби) тармо= мижози деб аташади.

    Сервер (Сервер) — бу тармо=нинг барча ишчи стансиялар сыровларини =айта ишлаш учун ажратилган кып фойдаланувчили компютер былиб, у бу стансияларга умумий тизим ресурсларига (щисоблаш =увватларига, маълумотлар базасига, дастурлар кутубхоналарига, принтерларга, факсларга ва б.) мурожаат =илиш имкомини беради ва бу ресурсларни та=симлайди. Сервер ызининг тармо=ли операсион тизимига ега былиб, тармо= барча бы\инларининг иши унинг бош=аруви остида ытади. Серверга =уйиладиган енг мущим талаблар ичида ю=ори иш унумдорликни ва ишончлилигини ажратиб ытиш лозим.

    Ишчи стансияларга тармо= ресурсларини та=дим етишдан таш=ари, сервернинг ызи щам мижозларнинг сырови быйича маълумотларни мазмунли =айта ишлашни бажариши мумкин — бундай серверни кыпинча =ышимча (иловали) сервер деб аташади.
Сервер тармо=да кыпинча ихтисослаштирилади.
    Ихтисослашган серверлар маълумотлар базасини ва маълумотлар архивини яратиш ва бош=ариш, кып адресли факсимил ало=а ва електрон почтани =ыллаш, кып фойдаланувчили терминалларни (принтерларни, плоттерларни ва б.) бош=ариш быйича тармо= ишидаги енг «заиф» жойларни бартараф етиш учун ишлатилади.
    Ихтисослашган серверларга мисоллар:
    Файл-сервер (Филе Сервер) — =ийматлар базаси билан ишлаш учун кыпинча си\ими терабайтгача былган РАИД дискли массивлардаги щажмли дискли еслаб =олиш =урилмаларига егадир.

    Архивли сервер (защирали нусхалаш сервери — Стораге Ехпресс Сйстем) — маълумотларни защирали нусхалаш учун йирик кып серверли тармо=ларда, си\ими 5 Гбайтгача былган алмаштириладиган картрижли магнит лентадаги йи\увчилар (стриммерлар) ишлатилади; одатда, тармо= маъмурияти томонидан ссенарий быйича (табиийки, архив каталогини тузиш билан) серверлардан ва ишчи стансиялардан олинган маълумотларни си=иштириш ёъли билан кундалик автоматик архивлаштиришни бажаради.

    Факс-сервер (Нет СатисФахион) — самарали кып адресли факсимил ало=ани ташкил етиш учун, бир нечта факс-модемли платали, узатиш жараёнида рухсат етилмаган мурожаат =илишдан маълумотларни махсус щимояли, електрон факсларни са=лаш тизимли ажратилган ишчи стансиясидир.

    Почтали-сервер (Маил Сервер) — худди факс-сервер каби, лекин електрон почтани ташкил етиш учун електрон почта =утилари ишлатилади.

    Босма сервери (Принт Сервер) — тизимли принтерларни самарали ишлатиш учун.

Аппаратли воситалар билан бир =аторда АХТ ызининг таркибига мураккаб дастурли ва маълумотли таъминотни щам олиши керак.

Hosted by uCoz