АЛО+А КАНАЛЛАРИГА МУРОЖААТ +ИЛИШ УСУЛЛАРИ

    Маълумотларни узатиш учун моноканалдан (моночаннел — бир ва=тнинг ызида бир нечта абонентлар ишлатадиган ало=а канал и, масалан, шинали ва илмо=ди топологияли тармо=ларда) фойдаланадиган локал щисоблаш тармо=лари учун мижозларнинг бу каналга мурожаат =илиш масаласи жуда долзарб щисобланади. Мурожаат =илишнинг самарали былиши учун махсус механизм — мурожаат =илиш усуллари лозим.

Моноканалга самарали мурожаат =илишни ташкил етиш учун частотали ёки ва=т быйича модулясия бош тамойиллари ишлатилади. Оддий тармо=ларда ва=т быйича модулясиялаш, яъни моноканал быйича узатилаётган ахборотларни ва=т быйича ажратиш тамойили енг кып =ылланилади.

    Вакт быйича ажратишга асосланган мурожаат =илиш усулларининг бир неча гурущлари мавжуддир:

• марказлаштирилган ва марказлаштирилмаган;

• детерминирланган ва тасодифий.

    Марказлаштирилган мурожаат =илиш тармо=ни бош=ариш марказидан, масалан, сервердан бош=арилади.

    Марказлаштирилмаган мурожаат =илиш тармо=нинг барча ишчи стансиялари томонидан бажаришга =абул =илинган баённомалар асосида, марказ томонидан бирор-бир бош=арувчи таъсирларсиз ишлайди.

    Детерминирланган мурожаат =илиш моноканалнинг енг тыли= ишлатилишини таъминлайди ва щар бир ишчи стансияга ани= бир ва=т ичида моноканалга мурожаат =илишга кафолат берадиган баённомалар билан тасвирлаб чи=илади.

    Тасодифий мурожаат =илишда стансияларнинг моноканалга мурожаат =илиши исталган ва=тда бажарилиши мумкин, лекин щар бир шундай мурожаат =илишда маълумотларни самарали узатишни амалга ошириш имкониятига кафолат ёъ=дир.

    Марказлаштирилган мурожаат =илишда щар бир мижоз моноканалга =уйидаги тартибда мурожаат =илиш щу=у=ига ега былиши мумкин:

• олдиндан тузилган жадвал быйича — канал ва=тини статик былиб чи=иш;

• електрон коммутатор билан бериладиган ани=ланган ва=т орали=лари (масалан, щар 15 секундда) ор=али =атий пакт быйинча коммутасиялаш — канал ва=тини динамик детерминирлашган былиб чи=иш;

• тармо= марказидан ишчи стансияларининг, мурожаат =илишнинг кераклигини ани=лаш борасидаги сыровини бажариш жараёнидаги амалга ошириладиган мослашувчан ва=т быйича коммутасияси быйинча — канал ва=тини динамик сохта тасодифий былиб чи=иш;

• махсус пакет — маркер кыринишидаги ваколатни олганда.

    Биринчи икки усул каналнинг самарали юкланишини таънинламайди, негаки мурожаат =илиш мумкин былганда баъзи бир мижозлар =ийматларни узатишга тайёр былмасликлари мумкин ва канал улар учун ажратилган ва=т орали=да быш туриб =олади.

    Суро=лаш усули бош=ариш маркази ани= ифодаланган тармо=ларда ва баъзида ажратилган абонентлик ало=а каналли тармо=ларда (масалан, радиал топологияли тармо=ларда марказий сервер ресурсларига мурожаат =илишни таъминлаш учун) ишлатилади.

    Ваколатни узатиш усули марказ деб аталадиган (баъзида «естафета таёкчаси») пакетни ишлатади.

Маркер — ани= бир форматли хизмат пакета былиб, ынга тармо= мижозлари ызларининг маълумот пакетларини жойлаштиришлари мумкин. Маркернинг бир ишчи стансиядан бош=асига узатиш кетма-кетлиги сервер (бош=арувчи стансия) томонидан берилади. Узатиш учун маълумотга ега былган ишчи стансия мар-кернинг бышлигини тащлил =илади. Агар маркер быш былса, стансия унга пунктлари маълумотлари пакетини (пакетларини) жойлаштиради, унда бандлик белгиси ырнатилади ва маркерни яна тармо= быйича узатади. Ахборот юборилган стансия (пакетда албатта адресли =имс былади) уни =абул =илади, бандлик белгисини ташлаб юборади ва маркерни яна узатиб юборади.

    Марказлаштирнлмаган детерминирланган усулларга =уйидагилар киради:

• аралашиб кетадиган сегментлар усули;

• сегментни улаш усули.

    Иккала усул асосан илмо=ли (щал=али) топология тармо=ларда ишлатилади ва тармо= быйича махсус пакетларни узатишга асосланади.

    Аралашиб кетадиган сегментлар усули сегмент деб аталадиган пакетни ишлатади. Сегмент — бу тармо= быйича еркин айланиб юрадиган пакет былиб, у стандарт ва=т орали\ини ани=лайди. Сегмент «банд» ёки «быш» былиши мумкин. Агар сегмент быш былса, сегмент етиб борган стансия ынга пунктлари маълумотлари пакетини/пакетларини =ыйиши мумкин, сегментни банд деб белгилайди ва уни узатиб юборади. Бу усул кып жищатдан ваколатни ызатиш усулига ыхшашдир, лекин сегмент щаракатини тармо= марказидан бош=арилмайди.

Сегментни улаш усули щам сегмент деб аталадиган, тармо= быйича еркин айланиб юрадиган пакетни ишлатади. Сегментни олган ишчи стансия, хатто агар келган сегмент банд былса щам, пунктлари маълумотларини узатиши мумкин. Кейинги щолатда стансия келган сегментнинг щаракатини тыхтатиб туради (уни ва=тинча буферли хотиради еслаб =олади) ва унинг ырнига пунктлари маълумотлар пакети уланган янги сегментни шакллантиради. Стансия тармо= быйича олдин пунктлари янги сегментини, кейин еса олдин келган «бегона» сегментни юборади.

    Тасодифий мурожаат =илиш усуллари тармо=нинг барча стансияларини тент щу=у=лилигига ва уларнинг исталган ва=тда моноканалга маълумотларни узатиш ма=садида мурожаат =илиш имкониятига асосланган. Бир нечта стансиялар томонидан бир ва=тнинг ызида маълумотларни узатишга ыринишлар мумкин былганлиги туфайли, улар ыртасида кыпинча жанжаллар (ты=нашувлар) пайдо былади, шунинг щисобига тасодифий мурожаат =илиш усулини кыпинча «тортишувлар усули» деб аташади.

    Жанжалли щолатлар сонини камайтириш маълумотларни узатишни истаган стансия томонидан монокалнинг бандлигини ани=лаш учун, моноканални олдиндан ешитиб кыриш ёъли билан таъминланади. Агар канал банд былса, стансия маълумотларни узатишга пунктлари ыринишини унча катта былмаган ва=т орали=ридан кейин тиклайди. Агарда маълумотларни узатишни бир ва=тнинг ызида иккита стансия бошласа, у щолда ты=нашув содир былади ва маълумотлар моноканалда бызилиб кетади. Иккала тукнашган стансиялар ызларининг маълумотларини =айтадан узатишга мажбур быладилар.

Тортишувлар усули моноканал кам юкланган, абонентлар сони унчалик кып былмаган тармо=ларда ишлатиш учун тавсия етилиши мумкин (тез-тез пайдо быладиган жанжалли щолатлар туфайли бу усул каналнинг яхши юкланганлигини таъминлай олмайди).

Hosted by uCoz