NOVELL NET  WARE ЛОКАЛ ЩИСОБЛАШ ТАРМО/И

    Локал щисоблаш тармо=ларининг (ЛХТ) типи ва функсионал имкониятлари кып жищатдан уларда ишлатиладиган ОСИ баённомалар и билан тавсифланади. Хусусан, бу аппарат ёъли билан амалга ошириладиган 2 =уйи даражанинг баённомалари — интерфейсли тармо=ли плата билан ва дастур билан =ыллаб-=увватланадиган ю=ори даражадаги баённомалар — тармо=ли операсион тизим билан амалга ошади.

    ЛХТларидаги тармо=ли платалар орасида =уйидаги платалар енг кып =ылланилмо=да:

— Ентернет — тармо=нинг шинали топологиясини ва моноканалга тасодифий мурожаат =илиш усулини =ылланади.

— Такен Ринк — тармо=нинг щол=ыли (камро= радиалли) топологиясини ва маркер быйича мурожаат =илиш усулини =ылланади.

— Аркнет — тармо=нинг радиалли (камро= шинали) топологиясини ва маркер быйича мурожаат =илиш усулини =ылланади.

ОСИ нинг 5 та ю=ори даражали баённомаларини =ылланувчи тармо=ли операсион тизимлар орасида Новелл фирмасининг Нет Wаре ОТ енг кып тар=алган. Нет Wаре операсион тизими ОСИ нинг 3—7 даражаларининг баённомаларини =ылланади ва кыпгина тармо=ли платалар билан биргаликда, шу жумладан Етщернет, Токен Ринк, Аркнет платалари билан щам, ишлайди.

3 ва 4 даражалар учун Нет Wаре нинг баённомалари Интернетwорк Паскет еХчанге (ИПХ — тармо=лараро пакетли алмашиш) ва се=уенсед Паскет еХчанге (СПХ — пакетлар билан тартибга солинган алмашиш) деб аталади. ОСИ нинг 5 ва 6 даражалари билан та=дим етиладиган сервис Новелл Нет БИОС пакета билан таъмин ланади.

Нет Wаре =оби=и 5, 6 ва 7 даражаларнинг сервисини та=дим етади (43-расмга =аранг).

Щозирги ва=тда бизда щам, чет елда щам Новелл Нет Wаре операсион тизимли Етщернет тармо=ли платалар асосидаги локал тармо=дар енг оммавий щисобланади. Бу тармо=ли кыпинча Новелл Нет Wаре тармо\и деб, камро= Етщернет тармо\и деб аташади (чунки бу тармо=ли плата шу номдаги тармо= учун ишлаб чи=илган).

    Новелл фирмаси ишлатадиган локал щисоблаш тармо\ининг асосий варианти ингичка коаксиал кабелга асосланади.

    Ингичка кабелнинг былаклари махсус разъёмлар (ажраткичлар) ор=али локал щисоблаш тармо\анинг компютерларида жойлашган тармо= платаларини бирлаштиради. Тармо=нинг компютерлари =аторида битга ёки бир нечта файл-серверлар  (тармо= «файл-сервер» модели быйича =урилади) ва ишчи стансиялар былиши керак. Тармо=даги компютерларнинг максимал сони — 87 та. Йирик тармо=лар сегментларга, алощида майдаро= ЛХТ ёки компютерлар уланган кабел былакларига былинади: узунлиги 185 метргача былган битга сегментда 30 тагача компютер былиши мумкин. Бутун тармо=нинг максимал узунлиги 10 км атрофида.

    Кейинги ва=тларда Новелл Нет Wаре тармо\анинг симларнинг ешилган жуфглиги асосидаги варианти оммавийлашмо=да. У ишчи стансияларни файл-серверга консентратор ор=али уланишини кызда тутади. Битга консентратор ундан 120 метргача узо=ликда жойлашган 12 та стансиянинг ишлашини =ыллаб-=увватлашга =одир. Консентраторларни каскадлар билан бирлаштириш мумкин ва битта тармо=даги сегментларнинг максимал сони 1024

тани Таш=ил етиши мумкин. Етщернет тармо=ли платасининг Ырнига бу тармо=ларда ИЕЕЕ802.3 код белгиси остидаги уларнинг замонавийлаштирилган варианта ишлатилмо=да.

    Шундай =илиб, Новелл фирмасининг Нет Wаре локал щисоблаш тармо\и икки вариантдаги топологияларда амалга оширилиши мумкин:

• шинали;

• юлдузсимон.

Ингичка кабоддаги ва симларнинг ешилган жуфтлигидаги ЛХТ сгруктурали схемалари 70- ва 71-расмларда келтирилган.

Нет Wаре (Нет Wаре 3.11 версияси) — бу асосан серверда жойлаштириладиган ихтисослашган операсион тизимдир. Хусусан, серверда тизимни юклаш ва=тида бевосита яратиладиган тармо=ли ОС нинг бир нечта бош каталоглари жойлашади.

• Сйстем — тармо=ли ва дискли драйверларни, юкланадиган ва бажариладиган модулларни ыз ичига олади. Уларнинг щаммаси фа=ат сервернинг тезкор хотирасида ишлайди. Фа=ат тармо= маъмуригина (бош бош=арувчи) уларга мурожаат =илиши мумкин; ишчи стансиялардаги фойдаланувчилар уларнинг щу=у=лари чекланганлиги туфайли одатда бу каталогни хдтго курмайдилар щам.

• Публис — утилита-менюларни ва буйру=лар сатри утилиталарини ыз ичига олади, улар сервердан ишчи стансиянинг тезкор хотирасига бажариш учун чи=арилади. Утилиталарнинг бир =исми фа=ат маъмур учун мылжалланган, утилиталарнинг бир =исми билан маъмур щам, фойдаланувчилар щам ишлашлари мумкин.

• Логин — фойдаланувчиларнинг тармо==а киришини ва ундан чи=ишини =айд =илиш учун Логин ва Логонет дастурларини ыз ичига олади. Логин фойдаланувчини =айд =илиш ва унинг фойдаланиш щу=у=ларини инисиаллаш дастуридир. Фойдаланувчи номи ва махфий сыз быйича идентификасияланади, бундан кейин ынга жорий тартиб номери берилади ва у тармо=да унинг учун рухсат етилган каталог ва файллар билан ишлаши мумкин.

• Маил — янги фойдаланувчини =ышиш ва=тида Нет Wаре томонидан автоматик яратиладиган =исмкаталогларни ыз ичига олади. Бу =исмкаталоглар фойдаланувчининг тармо=да =айд =илиниши ва=тида шакллантириладиган, щар бир фойдаланувчи учун махсус ёзувларни ыз ичига олади ва електрон почта дастурлари томонидан ишлатилиши мумкин.

• ЕТС - Интернет тармощда ишлатиладиган ТСП/ИП баённомаларини =ыллаб-=увватлаш учун керак былган файлларни ыз ичига олади.

    Ишчи стансияга компютернинг локал операсион тизими (Нет Wаре MS DOS, ОС/2, УНИХ, Windows 95 ва б. ОС лар билан

биргаликда ишлаши мумкин) ва тармо=кд мурожаат =илишни таъминлаш учун Нет Wаре нинг иккита дастури Нетх.сом ва ИПХ.сом жойлаштирилади.

Нетх.сом дастури амалий дастур сыровини тащлил =илади ва агар у тармо==а тегишли былса, уни ИПХ.сом дастурига узатади, акс щолда dos учун крлдиради.

    ИПХ.сом дастури файл-серверга сыровни юборади ва унинг ты\ри узатилишини назорат =илади.

Тармо=да ишлаш учун фойдаланувчи пунктлари ишчи стансиясидан:

• Нетх.сом ва ИПХ.сом дастурларини ишга туширади;

• тармо=да Логин.ехе дастури ёрдамида =айд =илинади;

• пунктлари операсион тизимида керакли амалий дастурни ишга туширади.

 

Локал тармоснинг файл-серверига =ыйиладиган талаблар

Новелл Нет Wаре ЛХТ нинг асосий бы\ини файлли сервер щисобланади. Унда тармо= операсион тизими, маълумотлар базаси ва фойдаланувчиларнинг амалий дастурлари жойлаштирилади. Шунинг учун файл-сервер тармо=даги енг кучли компютер былиши керак, чунки бутун тармо=нинг унумдорлиги ва функсионал имкониятлари унга бо\ли=дир.

    Файл-сервер сифатида тезкор хотирасининг си\ими 16—32 Мбайтдан кам былмаган компютер ишлатилиши керак. Файл-сервер винчестерининг (=ыллаб-=увватлайдиган тармо= ресурси асосий таксимловчисининг) си\ими 1200—3000 Мбайтни ташкил етиши лозим.

    Файл-сервер ишининг ишончлилиги тармо= ишининг ишончлилигини ани= белгилагани учун =атти= дискдаги маълумотларни адашишлардан ва ёъ=отишлардан щимоя =илиш учун махсус чораларни кыриш керак.

Локал тармо=, ишчи стансияларига =уйиладиган талаблар

    Ишчи стансия вазифасини бажарувчи компютер фойдаланувчига унинг щамма амалий масалаларини ечиш имкониятини таъминлаши керак. Ишчи стансияларга талаб файл-серверникига =араганда оддийро=дир.     Фойдаланувчиларнинг кыпчилик =исмини 8—16 Мбайт си\имли тезкор хотира ва 650 Мбайт си\имли винчестер тыла =ондиради.

    Агар ишчи стансия фа=ат тармо=ли ишлаш режимига мылжалланган былса, у щолда унга, аслини олганда, винчестер щам, егилувчан дисклар щам керак емас. Ишчи стансияларни дискларсиз ишлатиш имконияти пайдо былади. Бундай стансиялардаги операсион тизим ишчи стансиядаги тармо=ли платага ырнатилган доимий еслаб =олувчи =урилмадан файл-сервер бош=аруви остида  масофадан туриб юкланади. Шу билан бир ва=тда дискларсиз ишчи стансиялар асосида =урилган ЛЩТ да файл-серверга юклама кескин ошиб кетади ва стансияда автоном режимда ишлаш имконияти инкор =илинади.

Hosted by uCoz