АХБОРОТ ТИЗИМЛАРИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ЁъНАЛИШИ

    Компютерни ишлатиш технологияларинидаг мукаммаллашиши ты\рисидаги тасаввурларни 35-жадвални кыриш  ор=али олиш мумкин.

    Щозирги ва=тда щисоблаш техникаси ривожланишининг асосий ёъналиши ЭЩМ =ылланиш сощаларини янада кенгайтириш ва, натижада, алощида машиналардан уларнинг тизимларига функсионал имкониятлари ва тавсифлари кенг диапазонли турли-туман конфигурасиядаги щисоблаш тизимларига ва

35-жадвал

    Шахсий ЭЩМ лар асосида яратиладиган енг исти=болли щудуд жищатидан та=симланган ахборот-щисоблаш тармо=лари ахборотни щисоблаш билан ишлаб чи=ишдан кыра кыпро= коммуникасион ахборот хизматлари: електрон почта, телеконференсия тизимлари ва ахборот-маълумотнома тизимларига ёъналтирилмо=да.

    Жамиятни ахборотлаштиришнинг техник жищатлари.

    Мутахассисларнинг щисоблашларича, ХХИ аср бошларида ривожланган мамлакатлар жамиятларида асосий ахборот мущитининг алмашиши былиб ытади. Анъанавий маълумот каналлари (радио, телевидение, матбуот) быйича ва компютер тармо=лари быйича жамият оладиган маълумотларни солиштирилса, уларнинг щажмларини 78-расмда кырсатилган диаграмма быйича изощлаш мумкин.

    Бугуннинг ызида глобал ахборот тармо\и Интернет нинг фойдаланувчилари бу тармо=нинг билимлар са=ланадиган жойидаги деярли исталган махфий былмаган маълумотни олишлари мумкин.

    Файллар кыринишида шакллантирилган Ватикан кутубхонасидаги ихтиёрий бир неча юз минг китобларни, =ылёзмаларни ёки сыратларни кыриб чи=иш ёки ы=иб чи=иш, Карнеги Хилл залидаги муси=аларини тинглаш, Лувр галереясини «кыздан кечириш» ёки А=Ш Президентининг О=уйдаги хонасига «муралаш» мумкиндир; бу супертармо=нинг фойдаланувчилари ырганиш учун керакли мавзу быйича уларни =изи=тирган ма=олани ёки ма=олалар тыпламини олиши мумкин, тармо=да пунктлари янги ишини «чоп етиши», ыНи манфаатдор мутахассислар билан мущокама =илиши мумкин.

78-расм. Я=ин келажак жамиятдаги маълумот мущити.

    Интернет тармо\ида «гиперматн» тамойили ишлатилган, ынга мувофи= абонент ы=иб чи=илаётган матнда учрайдиган асосий сызларни танлаб олиб, керакли =ышимча тушинтиришларни ва =ышимча материалларни олиши ва ырганаётган муаммони ечиш учун ишлатиши мумкин. Бу тамойилни ишлатиб, абонентлар ызларини =изи=тирган исталган мавзуга мылжалланган, исталган даражадаги мукаммал ва ишончли електрон газетани ы=иб чи=ишлари мумкин. Интернет електрон почтаси ер шарининг исталган ну=тасидан (бу тармо=нинг терминаллари бор былган) почта жынатмаларини 5 секундда олишлари мумкин, оддий почтани ишлатганда еса бу иш бир хафта ва хатто бир ойча чызулиши мумкин.

    Массачусет университетида (А=Ш) електрон китоб яратилган, у ерга тармо=дан исталган маълумотни ёзиш мумкин; бу китобни, тармо=дан ызилган щолда, автоном щолатда, исталган жойидан ы=иш мумкин. Китобнинг ызи =атти= муковали, юп=а, сую= кристалли =айд =илувчиларга — =о\озсимон синтетик сиртли ва ю=ори сифатли «босма» сащифаларга егадир.

    ЭЩМ нинг ызини ишлаб чи=ишда ва яратишда кейинги йилларда =увватли компютерлар — супер ЭЩМ ва миниатюр ва ыта миниатюр ШК ларга кыпро= еътибор берилмо=да. Ю=орида кырсатилганидек, та=симланган «нейрон» архитектурага — нейрокомпютерларга асосланган 6-авлод ЭЩМ ларини яратиш быйича тад=и=от ишлари олиб борилмо=да. Хусусан, нейрокомпютерларда щозирдан мавжуд былган ихтисослашган тармо= МП лари — транспютерлар ишлатилиши мумкин. Транспютер — бу тармо=нинг ичига созланган ало=а воситаси мавжуд былган тармо= микропросессоридир.

    Масалан, ИМС Т800 транспютери тактли частотаси 30 МГс былганда секундига 15 млн амал тезкорликка, Интел Wарп транспютери еса тактли частотаси 20 МГс былганда — секундига 20 млн амал (иккала транспютер щам 32 разрядлидир) тезкорликка ега.

    ЭЩМ нинг айрим =урилмаларини яратиш быйича я=ин орадаги тахминлар:

 • 1000 МИПС тезкорликли ва 16 Мбайт ичига созланган хотирали микропросессорлар;

• ичига созланган тармо=ди ва видеоинтерфейслар;

• ытказиш =обилияти 1600х1200 пиксел ва ундан оши= былган текис (=ылинлиги 5—10 мм) йирик форматли дисплейлар;

• ылчамлари гугурт =утисидек келадиган, ихчам, си\ими 100 Гбайт дан орти=ро= магнит дисклари; улар асосидаги терабайтли дискли массивлар ескирган, керакмас маълумотларни Ычиришни деярли керакмас =илиб куяди.

    Компютерлар ыртасида маълумотлар алмашишнинг мултиканалли кенг полосали радио, оптик толали, ты\ридан кыриш орали\ида еса инфра=изил каналларнинг биргаликда ишлатилиши деярли чекланмаган ытказиш =обилиятини таъминлайди (трансфер секундига юзлаб миллион байтларгача).

    Мултимедиа воситаларини кенгтатби==илиниши, биринчи навбатда маълумотларни киритиш ва чи=аришнинг аудио ва видеовоситалари, компютер билан табиий тилда муло=от =илиш имконини беради. Мултимедиани фа=атгина ШКдаги мултимедиа каби тор маънода талкин =илмаслик керак. Маиший (хонадон) мултимедиа ты\рисида гапириш мумкин, у ыз ичига ШК ни щам, бир гурущ, истеъмол =урилмаларини щам олади, улар маълумотлар о=имини истеъмолчигача етказиб беради ва ундан маълумотни фаол олади.

    Бунга щозирдано=, =уйидагилар ор=али имкон турилмо=да:

• медиа-серверларнинг дунёга келаётган технологиялари, улар маълумотларнинг улкан щажмларини йи\иш ва са=лаш щамда уни ща=и=ий ва=т орали\ида бир ва=тнинг ызида келадиган сыровларнинг тыплами быйича беришга =одирдир;

• щамма истеъмолчи тизимларни биттага бирлаштирувчи ыта ю=ори тезликли, кенг полосали малумот магистраллари тизимлари.   ЭЩМ нинг бу кутилаётган технологиялари ва =урилмаларининг тавсифлари уларнинг умумий миниатюрлашиши билан биргаликда турли-туман щисоблаш воситаларини ва маълумот тизимларини щар ерда щозир-нозир (компютер-ён дафтарчанинг алтернатив номини: Омни Боок есланг), одат былиб =олган, кундалик, бизнинг щар кунги щаётинизга табиий равишда =ышиладиган =илиши мумкин.

    Мутахассислар я=ин йиллар ичида ща=и=ий дунёнинг компютер моделини, шундай виртуал (хаёл =иладиган, кыз олдига келтирадиган) тизимни яратиш имкониятлари ты\рисида башорат =илмо=даларки, унда биз фаол яшашиниз ва виртуал жисмлар билан турли мураккаб щаракатларни бажаришиниз мумкин. Бундай хаёл =илинадиган дунёнинг енг оддий тимсоли щозирдаёк мураккаб компютер уйинларида мавжуддир. Лекин келгусида гап уйинлар ты\рисида емас, балки бизнинг кундалик хаётинизнинг виртуал ща=и=ийлиги ты\рисида кетади, унда бизни хонада, масалан, ехтиёжга =араб автоматик уланадиган ва ызиладиган, жойлашган жойинизни фаол кузатиб борадиган, доимо, вазиятга =араб, зарур маълумотлар билан таъминлайдиган, маълумотларинизни фаол =абул =иладиган ва кыплаб маиший асбобларни ва =урилмаларни бош=арадиган юзлаб актив компютер =урилмалари ураб туради.

    Ахборот ин=илоби щаёт фаолиятининг барча томонларига тасир етади.

Компютер тизимлари: «дыстона интерфейсли» ЭЩМ билан ишлашда абонентлар видеоканал быйича виртуал щамсухбатдошни кырадилар, улар билан табиий нут= тилида, аудио- ва видеотушинтиришлар, маслахатлар, ёъл-юриклар кырсатиб, муло=ат =илиш мумкин. ЭЩМ дан фаол фойдаланувчиларнинг асабларига салбий тасир етадиган «компютер ёл\излиги» ёъ=олади.

    Ы=итишнинг автоматлаштирилган тизимлари: тескари видеоало=а бор былганда абонент, ы=увчининг псищологияси, тайёрланганлиги, зещнлилигини назарга оладиган шахсий виртуал ы=итувчи билан муло=от =илади. Стенфорд университетида (АКШ) щозирдаёк Сентра софтwаре фирмасининг масофадан туриб ы=итадиган СймпОСИум тизими татби= =илинмо=да, у Интернет асосида Ер шарининг турли бурчакларидаги талабаларнинг виртуал синфда интерактив ызаро щаракатини таъминлайди ва бу синфда щамма ы=увчиларнинг бир ва=тда бор былишининг тыли= таассуротини яратади.

    Савдо: щар =андай товар савдо ёрли\ига биркитилган магнит коди билан емас, балки актив компютер жадвалчаси билан бирга илова =илинади, бу жадвалга имконияти бор щаридор билан масофадан туриб муло=отда былади ва унга щамма зарур маълумотларни беради: нима, =аерда, качон, =андай, =анча ва =анчадан ва хоказо.

    Бундай виртуал тизимларни яратиш учун зарур былган техник

таъминотлар:

• арзон, оддий, ихчам компютерлар; мултимедиа воситалари билан;

• «щар ерда щозир-нозир» иловалар учун дастур таъминоти;

• компютерни бир-бири ва тармо= билан ало=аси учун миниатюр =абул =илувчи-узатувчи радио=урилмалар (транссиверлар);

• та=симланган кенг полосали ало=а каналлари ва тармо=лар.

    Кырсатилган ташкил етувчиларни щамда уларнинг енг оддий тимсолларини яратиш учун кыплаб дастлабки шарт-шароитлар щозирдано= мавжуддир.

    Лекин муаммолар щам бор. Уларнинг енг мущими бизнинг щар биримизнинг бутун шахсий щаётимиз оммавий, барчага тааллу=ли мулк былиб =олмаслиги учун маълумотларни махфийлигини ва а=лий мулкка егалик щу=у=ини таъминлашдир.

Hosted by uCoz