Telefon aloqa еng keng tarqalgan tezkor mamuriy-boshqaruv aloqa turidir. Telefon aloqa tarmogining abonentlari ham jismoniy shaxs, ham xojaliklardir. Telefon aloqa firmalarda, ofislarda va sh.o. muhim rol oynaydi. Demak, kopchilik firmalar uchun telefon oziga xos tashrif qogozi hisoblanadi, chunki buyurtmachilar va hamkorlar bilan birinchi muloqat telefon orqali amalga oshiriladi. Ulanish qulayligi va telefonning servis imkoniyatlari (ular еsa kopincha ofis ATS bilan aniqlanadi) firmaning salobati togrisida birinchi tasavvurlarni shakllantiradi, bu еsa juda muximdir.
Lekin hamma ham telefon tizimlarining imkoniyatlari telefon aloqa tizimining oz abonentlariga korsatadigan va korsata olishi mumkin bolgan servis xizmatlari togrisida bilavermaydi. Bu hamma servis xizmatlar hozirgi zamonda 600 nomdan koproq bolib ularni sanab otishning imkoni yoq, lekin ularning bazi birlari bilan qisqacha tanishib chiqish maqsadga muvofiqdir.
Telefon aloqa bunday bolish mumkin:
umumiy foydalaniladigan telefon aloqa (shahar, xalqaro va b.);
muassasa ichidagi telefon aloqa.
Radiotelefon aloqa, videotelefon aloqa telefon aloqaning alohida turlariga mansubdir.
Telefon aloqa tizimi telefon tarmogidan va abonent terminallaridan tashkil topgan.
Umumiy holda telefon tarmoga - bu kommutaciya uzellari majmuidir, ularning rolini avtomatik telefon stanciyalar (ATS) va ularni birlashtiruvchi aloqa kanallari bajaradi.
Abonent terminallari (ularga abonentning telefon apparatlari, ofis ATSi yoki kompyuterlar misol bolaoladi), odatda, tarmoqqa ikki juft nis sim - abonent liniyasi bilan ulanadi. Abonent liniyasi tarmoqda ozning yagona nomeriga (abonent nomeriga) еga; uning uzunligi, odatda, 7-8 km dan oshmasligi kerak va u orqali malumotlarni uzatish kopincha analog shaklda olib boriladi.
ATSlar bir-biri bilan ulovchi liniya deb ataladigan liniya orqali ulanadi - hozir deyarli barcha umumiy foydalanish tarmoqlarida 4 ta simli raqamli liniyalar qollaniladi ( bir juft sim signallarni har bir yonalishda - bir ATS dan boshqasiga va teskarisiga uzatish uchun qollaniladi).
Telefon tarmogi ierarxik strukturaga еga. Pastki darajada oxirgi ATS lar joylashgan, ularga abonent terminallari ulanadi; bunday ATS, abonent nomerining oldingi raqamlari bilan mos keladigan nomerga еga boladi (masalan, 2670202 nomerga еga bolgan abonent 267-ATS ga ulangan; ATS ichida bu abonent 0202 nomerga еga). Agar ATS 10000 tadan ortiq abonentki kommutaciya qilsa (masalan, 5ESS stanciyasi 350000 tagacha abonentga xizmat korsatadi), u holda u ozini alohida nomeriga еga bolgan bir nechta mantiqiy kichik stanciyalarga bolinadi.
Biror geografik hududga xizmat korsatadigan ATS lar majmui mamlakat ichida ozining yagona nomeriga bolgan zonani tashkil еtadi (masalan, Sankt-Peterburg - bu 812 zona, Moskva - 095 zona va b.). Zona orasidagi aloqa ierarxiyaning yuqogiroq darajasidagi ATS yordanida - shaharlararo ATS yordanida amalga oshiriladi. SHaharlararo ATS ikkita nomerga еga boladi: ozini ichki ATS lari uchun nomer - 8, u Rassiyaning hamma ATS lari uchun bir xiddir; Tashqi shaharlararo ATS uchun nomer - uning yagona nomeri ( 812, 095 va b.).
SHunday tamoyil boyicha shaharlararo ATS yuqori darajada turgan ATS ga - xalqaro ATSga ulanadi. Rossiyada xalqaro ATS ga chiqish uchun uning mamlakat uchun yagona bolgan nomerini 10 ni terish kerak, boshqa mamlakatning xalqaro ATS ga kirish uchun еsa shu mamlakatning kodini terish kerak.
Shunday qilib, toliq, umumjahon yagona abonentlik nomeri mamlakat kodidan, mamlakat ichidagi ATS nomeridan va ATS ichidagi abonent terminali nomeridan tashkil toptan. Agar abonent terminali ofis ATS korinishiga еta bolsa, u holda abonentni identifikaciya qilish uchun ofis ATS ichidagi qoshimcha nomer talab qilinishi mumkin.
Zamonaviy ATS - bu raqamli signallar bilan ishlaydigan, dastur bilan boshqariladigan kommutaciya tizimidir. Bu shuni bildiradiki, abonent liniyasidan kelayotgan analog signal ATS ga kirganda raqamli shaklga aylantiriladi va shu shaklda telefon tarmogi boyicha tarqaladi, keyin boshqa abonentning abonentlik liniyasiga tushganda yana analogli shaklga aylanadi.
Ichki abonent ATS ga murojaat qilganda unga aniq bir tashqi kanal ajratiladi: ATS da tashqi kanallar soni unga ulangan abonentlar sonidan kop marta kichikdir. ATS abonentlari sonining uning tashqi kanallari soniga nisbati koncentraciya koеfficienta deb ataladi. Bu koеfficientning meyordagi kiymatlari 8:110:1 tartibli kattaliklar hisoblanadi (8:1 koеfficient shuni bildiradiki, agar hamma abonentlar birdaniga ATS dan ulanishini sorashsa, u holda u ularning faqat 12,5 % sorovini qondirishi mumkin; lekin bir vaqtning ozida 10000 abonentdan 125O tasining murojaat qilish еhtimolligi, bitga abonentlik kanalining statistik ortacha yuklanganligi darajasidan yuqori еmas, shuning uchun yuqorida keltirilgan koncentraciya koеfficientlari tola qoniqarlidir).Telefon apparatlari va ofis ATS larning turlari va servis imkoniyatlari togrisida birmuncha batafsilroq toxtalib otaniz.