ЕHMNI DASTURLI BOSHQARISH

ЕHM da masalalarni echish dasturli usul bilan ya’ni masalani echish algoritnida ko’zda tutilgan ma’lumotlar ustida vaqt bo’yicha ketma-ket, alohida amallarni bajarish nuli bilan amalga oshiriladi.

Algoritm — bu aniq ko’rsatilgan ishlar ketma-ketligi bo’lib, masalaning echimini olish uchun boshlang’ich ma’lumotlar ustida ana shu ishlarni bajarish kerak.

Hisoblash mashinasi tilida (mashina kodlarida) ketma-ket buyruqlar ko’rinishda berilgan masalani echish algoritni mashina dasturi deyiladi.

Mashina dasturi mashina buyruqlari ketma-ketligidan tashkil topali.

Mashina dasturi buyrug’i (boshqachasiga — mashina buyruga) — bu mashinaga berilgan oddiy ko’rsatma bo’lib, uni ЕHM biror-bir qo’shimcha ko’rsatishlarsiz va tushuntirishlarsiz avtomatik ravihca bajaradi.

Mashina buyrug’i ikki qismdan tashkil toptan: amalli va adresli.

Buyruqning amalli qismi (AKO — amal kodi) — bu buyruqdagi razryadlar gURO’hi bo’lib, ular mashina amali kodini tasvirlash uchun mo’ljallangan.

Buyruqring adresli qismi (adres) — bu buyruqdagi razryadlar gURO’hi bo’lib, ularga mashina xotira yacheykalari adreslarining (adreslarini) kodlari yoziladi, ular ma’lumotlarni yoki buyruqni bajarishda qatnashgan boshqa ob’ektlarni tezkor saqlash uchun mo’ljallangan. Ko’pincha bu adreslar operandlar, ya’ni amalda qatnashayotgan sonlarning adreslari deyiladi.

Buyruqqa yozilgan adreslarning soni bo’yicha buyruqlar bir adresli, ikki adresli va uch adresli bo’lishi mumkin. SHK larda ikki adresli buyruqlar еng ko’p ishlatiladi.

Belgili kodlash tilida yozilgan ikki adresli buyruqka misol:

KSH

103

5102

«TЕQQ sonining 103-yacheykasida saqlanayotgan songa TЕQQ, ning 5102-yacheykasida saqlanayotgan son qo’shilsin, natija еsa TЕQQning 103-yacheykasiga yozilsin».