DIGITAYZERLAR

    Digitayzer (digitaizer) yoki boshqachasiga grafikli planshet � bu asosiy vazifasi tasvirlarni raqamlab chiqish qurilmasidir. U ikki qismdan: asosdan (planshetdan) va asos yuzi bo�yicha siljiydigan ko�rsatish qurilmasidan (pero yoki kursordan) iborat. Kursor knopkasini bosilganda uning planshet yuzasidagi holati qayd qilinadi va koordinatalari kompyuterga beriladi.

    Digitayzer foydalanuvchi yaratayotgan rasmni kompyuterga kiritish uchun ishlatilishi munin: foydalanuvchi perokursorni planshet bo�yicha olib yuradi, lekin tasvir qog�ozda paydo bo�lmasdan, balki grafik faylda qayd qilinadi.

    Digitayzerning ishlash tamoyili kursorning joylashgan joyini planshetga joylashtirilgan, qo�shni simlar orasila etarlicha katta qadamli (3 dan 6 mm gacha) ingichka simlar turi yordamida qayd qilishga asoslangan. Qayd qilish mexanizni ma�lumotlarni o�qish qadami to�rning qadamidan kichikroq bo�lishini ta�minlaydi (millimetrda 100 ta gacha chiziq). O�qish qadami digitayzerning o�tkazish (ajratish) qobiliyati deyiladi.

    Digitayzerning kompyuter bilan ma�lumot almashish tezligi operatorga bog�liq, lekin odatda qurilmaning sekundiga 100�200 ta nuqta darajali texnik imkoniyatlari bilan chegaralanadi.

Digitayzerlar еlektrostatik va еlektromagnit bo�ladi.

    Еlektrostatik digitayzerlarda kursor ostidagi to�rning еlektrostatik potencialini lokal o�zgarishi qayd qilinadi, еlektromagnitlarda еsa kursor tur qabul qiladigan еlektromagnit signalni nurlatadi. Еlektromagnit digitayzer tashqi manbalar, masalan monitorlar yaratayotgan holaqitlarga sezgirdir.

    Digitayzerni tanlahda birinchi navbatda ko�rsatish qurilmasining qulayligi va ishonchliligiga ishonch hosil qilish kerak. Kerakli o�lchamdagi ishchi maydomini tanlash kerak � u 6x8 dyuymdan 44x62 dyuymgacha oraliqda bo�ladi. Kursor koordinatalarini uzatishning kerakli aniqligini baholash va uni digitayzerning o�tkazish qobiliyati bilan taqqoslash kerak. Va nihoyat, hamma kerakli dasturli ta�minot va xususan, drayverlarning borligiga ishonch hosil qilish lozim.

Ko�rsatish qurilmasi 

    Pero bitta, ikkita yoki uchta knopka bilan jixozlangan qurilmadir. Oddiy va pero uchini planshetga bosiladigan kuchlanishni aniqlaydigan perolar bor. Keyingi perolarni ko�pincha rassomlar ishlatadilar, negaki ular bosishning 256 ta gacha gradaciyasini qabul qila olishi mumkin (bosish darajasi chiziq qalinligiga, ranglar tusiga, ranglar palitrasiga ta�sir ko�rsatadi). Bunday imkoniyatlarni amalga oshirish uchun quyidagi dasturlar kerak: Adobe PhotoShope, Aldus PhotoStyler, Autodesk Animator Pro, Corel Draw va b.

    Kursorlar kamroq, odatda murakkab ilovalarda ishlatiladi, ular to�rtta, sakkizta, o�n ikkita, o�n oltita klavishali bo�ladi. Standart ravishda ikkitadan to�rttagacha klavishalar ishlatiladi, qolganlari dasturilovalarda, masalan, AutoCad da dasturlashtiriladi. Kursor shakllari juda turlichadir, hattoki sichqoncha shakligacha bo�ladi. Kursorlar ham, perolar ham simli va simsiz bo�lishi mumkin. Oxirgi variant ishda qulaydir, lekin uning uchun batareyka bo�lishi va mos ravishda qo�shimcha xizmat ko�rsatish lozim bo�ladi.

    Digitayzer asoslari qattiq va еgiluvchan bo�lishi mumkin, keyingisi kam og�irlikda, tashishda ixcham va arzonroqdir.

    Digitayzerlarga misollar: CalComp DrawingFlex 333641, 334841; GTCO Roil-up 2024R, 3036R, 3648R (hammasi еgiluvchan); Cal Comp DrawingBoard 3400, Summa Grid, Kurta XLC, GTCO Super L22 (hammasi qattiq, katta formatli 1220x 1 524 mm gacha); CalComp Drawing Board III 34180, Hitachi Puma Pro, GTCO Ultima, Kurta XLP, Kurta XLT, SummaSketch III (hammasi qattiq, A3 formatli).