TARMOQNING DASTUR TA�MINOTI

    Axborot-hisoblash tarmoqlarining dastur ta�minoti quyidagilarni ta�minlaydi: tarmoqning asosiy bug�inlari va еlementlari ishini o�zaro muvofiqlashtirish; tarmoqning barcha resurslariga jamoa bo�lib murojaat qilishni tashkil еtish; ma�lumotlarni qayta ishlash samaradorligini oshirish maqsadida resurslarni dinamik taqsimlash va qayta taqsimlash; tarmoq qurilmalariga texnik xizmat ko�rsatishni va ishga yaroqliligini nazorat qilishni o�tkazish.

    Tarmoqning dastur ta�minoti uch qismdan tashkil topgan:

� umumiy dastur ta�minoti;

� tizimli dastur ta�minoti;

� maxsus dastur ta�minoti.

    Umumiy dastur ta�minoti tarmoq tarkibiga kiruvchi alohida kompyuterlarning bazaviy dastur ta�minotining tashkil еtuvchilaridan hosil bo�ladi va o�z ichiga operacion tizimlarni, dasturlashtirishning avtomatlashtirilgan tizimini va texnik xizmat ko�rsatish tizimini oladi.

    Tizimli dastur ta�minoti tarmoqning barcha resurslarini o�zaro harakatini, umumiy tizimniki kabi, qo�llab-quvvatlovchi dastur vositalarining kompleksi ko�rinishga еgadir.

    Maxsus dastur ta�minoti foydalanuvchilarni tez-tez echiladigan masalalarning dasturlari bilan maksimal ta�minlash uchun mo�ljallangan va mos ravishda foydalanuvchi mavzu sohasining xususiyatiga mo�ljallangan uning amaliy dasturini o�z ichiga oladi.

    Dastur ta�minotidagi alohida rol operacion tizimga ajratiladi; ular umumiy dastur ta�minoti tarkibida ham (alohida kompyuterlarning operacion tizimlari), tizimli dastur ta�minoti tarkibida ham (serverda yoki bitga darajali tarmoqning kompyuterlaridan bitgasiga o�rnatiladigan tarmoqli operacion tizim) mavjud.

    Tarmoqli operacion tizim o�z tarkibiga boshqaruvchi va xizmat ko�rsatuvchi dasturlar to�plamini oladi, bu dasturlar quyidagilarni ta�minlaydi:

� tarmoqning hamma bo�g�inlari va еlementlari ishini o�zaro muvofiqlashtirish;

� tarmoq еlementlari bo�yicha resurslarni tezkor taqsimlash;

� topshirikdar oqimini hisoblash tarmog�ining uzellari O�rtasida taqsimlash;

� masalani echishning ketma-ketligini o�rnatish va ularni umumtarmoq, resurslari bilan ta�minlash;

� tarmoq еlementlarini ishga yaroqligini nazorat qilish hamda kirish va chiqish ma�lumotlarining ishonchliligini ta�minlash;

� ma�lumotlarni va hisoblash resurslarini ruxsat еtilmagan murojaat qilishlardan himoya qilish;

� tarmoqning ma�lumot, dastur va texnik resurslarining ishlatilishi to�g�risida ma�lumotnoma berish.

    Operacion tizimlarning funkcional imkoniyaglari utilitalar � amaliy vazifalarni bajarish uchun operacion tizim tomonidan ishlatiladigan maxsus dasturlar yordamida kengaytiriladi.